Dit jaar is er in de Letse hoofdstad Riga voor het eerst een biënnale voor hedendaagse kunst: RIBOCA of voluit Riga International Biennial of Contemporary Art. Wij namen een kijkje.
Riga is een prachtige stad met een rijke geschiedenis, mooie gebouwen en veel groene parken. In het Kronvalda Park bevindt zich de voormalige Biologie-faculteit van de Universiteit van Letland. Sinds een paar maanden staat het reusachtige pand leeg, een perfecte locatie om kunst te exposeren.
Brandweer
Zeker als je bedenkt dat er in het gebouw nog 3 kleine musea intact zijn. Daarover later meer. Eerst kijk ik naar een paar werken die naast de faculteit in het park staan. De opvallendste is Palace Ruin van James Beckett. Een metalen constructie verwijst naar de ruïne van een gebouw, terwijl een rookmachine voor dramatische effecten zorgt. Op het begeleidend bordje staat dat de rook bij het kunstwerk hoort en dat de brandweer op de hoogte is. Bezorgde wandelaars in het park hadden blijkbaar alarm geslagen.
Het is kenmerkend voor een stad waar moderne kunst nog in de kinderschoenen staat. De biënnale van Riga moet dat tij gaan keren. Mooi is het om te zien dat bij RIBOCA vooral jonge mensen werken en dat ook bij de exposities het publiek veel jonger is dan dat je hier in Nederland ziet. Veel twintigers en jonge gezinnen.
Ontdekkingstocht
Op de trappen van de faculteit staat Inese op me te wachten. Zij is hoofd communicatie van de biënnale en zal me een rondleiding geven door het gebouw. Bij de entree zien we al meteen een geweldige muurschildering, die de brug slaat tussen de oude en de nieuwe functie van het gebouw, van de Griekse kunstenaar Stelios Faitakis. Het maakt direct hongerig naar meer. Via de kassa en de winkel loop je het universiteitsgebouw in en begint de ontdekkingstocht.
Sommige deuren van het enorme gebouw zijn gesloten, andere bieden toegang tot een kamer vol kunst. Iedere keer is het weer een verrassing wat je aan zult treffen. Alle disciplines binnen de kunst zijn vertegenwoordigd. Zo wandel je van een korte film over het leven in een moeras naar een zaal vol realistische portretten van schapen en van een boeiend gesprek tussen twee Alexa´s van Amazon naar een knalgele zaal waar heel veel luidsprekers het geluid van bijen versterkt weergeven.
Het mooist zijn de werken waarbij kunstenaars iets hebben gedaan met het gebouw. De faculteit is een plaats met veel geschiedenis en er zijn nog zalen die met de verhuizing niet zijn leeggehaald. Zo bleven er bijvoorbeeld heel veel oude boeken achter en deze verwerkte Niko Navridis tot een kamer waar de boeken met de bladzijden naar de kijker gericht staan.
Familiekiekjes
Een ander mooi voorbeeld is een vleugel waarin een klein museum is te vinden met opgezette dieren, opgeprikte insecten en het één en ander op sterk water. Erik Kessels toont tussen al deze dieren foto’s uit zijn enorme collectie met familiekiekjes. In zijn Human Zoo gaan mens en dier een spannende en soms hilarische dialoog met elkaar aan.
In de binnentuin van de voormalige biologiefaculteit staat ook een spraakmakend werk: Open for Business van Michael Landy. De Brit veranderde een klassieke Letse kiosk in een aanklacht tegen Brexit. In de kiosk kun je allerlei zaken kopen: T-shirts, koelkastenmagneten en mokken met anti-Brexit-teksten, maar ook typisch Britse lekkernijen. Vooral de zakjes chips in de smaken Prawn Cocktail en Pickled Onion vinden gretig aftrek bij liefhebbers, die vanuit alle delen van Riga op bezoek komen. Ook de flessen Irn-Bru zijn erg populair. Grappig detail is dat een groot deel van de vaste klanten uit medewerkers van de Britse ambassade bestaat.
De meeste locaties van de RIBOCA liggen in of rond de oude stad en zijn prima te voet te verkennen. Voor een paar plekken pak ik de fiets (en later ook nog de trein). Eerst rijd ik richting de wijk Andrejsala. In deze haven- en industriewijk staan een aantal grote sculpturen, waarvan Pinpointing Progress van de Vlaamse kunstenaar Maarten VandenEynde de opvallendste is. Ik moet geduld hebben om een goede foto van de opgestapelde voertuigen en voorwerpen te maken, want de plek is razend populair onder lokale Instagrammers die constant voor de sculptuur aan het poseren zijn.
In een andere wijk staat het Zuzeum, een museum in wording. Later dit jaar zal in de voormalige kurkfabriek een museum komen met kunst van hedendaagse Letse kunstenaars. Nu alvast is er een voorproefje van de mooie ruimte en de mogelijkheden ervan. Indrukwekkend hier zijn de Limbo Lottery, een zoëtroop van Han Hoogerbrugge en werk van de Fin Hans Rosenstöm. Deze bestaat uit een ruimte die doet denken aan een kleedkamer van een theater. Als bezoeker neem je plaats voor een spiegel en zet je een koptelefoon op. Vervolgens hoor je een monoloog en omgevingstheater, welke je een licht paranoïde gevoel geven.
Met de trein
Voor de laatste locatie die ik uit wil lichten, heb ik een ritje met de trein gemaakt. Vanaf het centraal station is het een half uur naar Jūrmala, een prachtig stadje aan zee. Het laatste station op de lijn Riga – Jūrmala heet Dubulti. Het stationsgebouw uit 1977 is een prachtig voorbeeld van moderne Sovjet-architectuur met als hoogtepunt het dak dat de vorm van een golf heeft.
Al sinds een paar jaar is er een galerie te vinden in het stationsgebouw. Tijdens de biënnale is het één van de mooiste locaties. Binnen staat het prikkelen van de zintuigen centraal. Er is een gigantisch waterbed waarin je onderwaterbeelden kunt bekijken, een collectie planten wiens namen in Letse spreekwoorden voorkomen en installaties over geuren en gender. Hoogtepunten zijn de eetbare planten in het Floristaurant van Marissa Benjamim en het Ambereum van Viron Erol Vert. In deze oranje ruimte met spiegels en zitzakken kan de bezoeker zich onderdompelen in het prachtige licht en genieten van muziek van Letse hedendaagse componisten. Het is dat het strand maar 10 minuten lopen is vanaf het station, anders was ik hier de hele dag gebleven.
Stedentrip
De biënnale van Riga is nog tot en met 28 oktober te bezoeken. Ik zou zeggen: wees impulsief en boek een stedentrip! De kunst is erg interessant en verrassend en Riga is een prachtige stad. Meer informatie over het festival en de kaartverkoop kun je vinden op de website van RIBOCA. Je kunt ze ook volgen via social media om zo op de hoogte te blijven van de data voor over twee jaar. Wij gaan dan zeker weer kijken!
