We hebben eerder al verlekkerd geluisterd naar het voorproefje “The Colouring of Pigeons”; inmiddels is het volledige concept-dubbelalbum Tomorrow, In A Year van The Knife in samenwerking met performance art groep Hotel Pro Forma en muzikanten Mt. Sims en Planningtorock volledig te beluisteren. Het album dient ter begeleiding van een opera met dezelfde naam, waarin wordt gekeken naar de reizen van evolutionair denker Charles Darwin.
The Knife, bestaande uit Zweedse broer Olof Dreijer en zus Karin Dreijer Andersson (ook bekend als Fever Ray), is altijd al goed geweest in publiek en pers op het verkeerde been te zetten (denk aan de “acceptance speech” van Karin eerder deze week), en dit nieuwe album borduurt lustig voort op deze trend: aardse zaken als “liedjes”, “refreinen” en “begeleidende muziek” zijn radicaal overboord gegooid.
Stotterende klassieke zang
Vanaf opener Intro, met daarin 4 minuten geluiden van een varend schip en glitches, wordt het snel duidelijk dat we hier eigenlijk niet meer met popmuziek te maken hebben. In plaats daarvan worden vaak dissonante electronica-klanken afgewisseld met stotterende klassieke zang. We moeten dan ook nog tot Ebb Tide Explorer (bijna een half uur in de eerste CD) moeten wachten tot de eerste min of meer verstaanbare vocalen zich aandienen. Karin Dreijer Andersson is ver naar de vocale achtergrond gedreven, en laat maar een paar keer van zich horen, waarbij haar stem in vergelijking met eerder werk van The Knife heel schoon is gehouden.
De liefhebber van unieke geluiden hoeft zich echter geen zorgen te maken: Letter to Henslow bestaat uit menselijke vocalen die vogelgeluiden imiteren, Schoal Swarm Orchestra bestaat uit ruim acht minuten geluid van regen en tropische omgevingen. Na een eerste volledige beluistering is duidelijk waarom Colouring of Pigeons de eerste “single” was van dit album – het is waarschijnlijk het meest toegankelijke stuk op Tomorrow, In A Year.
Modern klassiek
Eerder zeiden we dat de eerste single het gevoel gaf van een opmaat naar een meesterwerk, zoals Paranoid Android destijds deed bij OK Computer. Inmiddels dringt de vergelijking met die andere Radiohead-plaat, Kid A, zich aan. Het is hier lastig om te spreken over een “goeie” of “slechte” plaat. Daarvoor is het verschil tussen Tomorrow, In A Year, en zo ongeveer elke andere plaat die hier het afgelopen jaar is gerecenseerd eenvoudigweg te groot. Noem het ambient soundscapes, noem het modern klassiek of avant garde, maar met reguliere popmuziek heeft dit vrijwel niets meer te maken. Tomorrow, In A Year nodigt niet echt uit tot lekker achterover leunen en luisteren, hetgeen echter weer niets zegt over de vernuftigheid en de enorme kwaliteit die uit elke porie komt.
Kijkend naar de diverse videos die op Youtube zijn gezet met daarin visuals en stukken van de daadwerkelijke opera is wel duidelijk dat het geheel intrigerend is, en dat The Knife niet bang is geweest om als pretentieus of “too leftfield” te worden afgedaan. De tijd zal leren of we hier te maken hebben met een meesterwerk. Op dit moment zijn we nog te overrompeld om verder te komen dan erg, heel erg intrigerend.