Bijzondere verhalen over Urk in de Eerste Wereldoorlog

Mandy van Dijk - Duivelseiland

Officieel was Nederland niet betrokken bij de Eerste Wereldoorlog, maar dat neemt niet weg dat er in ons land van alles is gebeurd in die tijd. Mandy van Dijk vertelt in Duivelseiland wat er allemaal op Urk gaande was tijdens de oorlog.

De zogenaamde neutraliteit van Nederland zorgde voor allerlei verantwoordelijkheden. Deze waren niet lang voor de oorlog afgesproken in het gloednieuwe Vredespaleis in Den Haag. Een van de belangrijkste zaken waar Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog mee kreeg te maken, was het interneren van buitenlandse soldaten die op Nederlands grondgebied kwamen.

Per ongeluk

Soms ging dit per ongeluk. Bijvoorbeeld bij vliegeniers die door slecht weer of slecht zicht in Zeeland of Noord-Brabant terechtkwamen. Nederland moest deze soldaten opvangen en ervoor zorgen dat ze niet meer mee konden doen aan de oorlog. Dit was een belangrijk onderdeel van de neutraliteit. Deze was voor de Nederlandse regering cruciaal, mede omdat ons leger niet veel voorstelde.

Zoals dat in dit tijd nog kon, moesten de soldaten hun erewoord geven, waarmee ze aangaven niet te zullen ontvluchten naar hun eigen land, maar in Nederland het einde van de oorlog zouden afwachten. De meeste soldaten hielden zich keurig daaraan, maar niet allemaal. Veel van deze ontsnappingsgevaarlijke soldaten kwamen uiteindelijk in een kamp op Urk terecht.

Zuiderzee

In die tijd was het IJsselmeer nog de Zuiderzee en Urk nog een echt eiland. Ontsnappen was dus lastig, maar niet onmogelijk. Mandy van Dijk omschrijft een aantal van de meest opvallende types die tijdens de oorlog op Urk verbleven. Daarbij is ze zeer grondig te werk gegaan. Hierdoor ontstaat een rijk en zeer interessant beeld van een bijzonder stuk geschiedenis.

Niet alleen de soldaten, hun verhalen en de spannende pogingen om te ontsnappen zijn de moeite waard, maar ook de beschrijving van het unieke Urk maakt Duivelseiland tot een buitengewoon document. Je kunt je immers voorstellen dat het plaatsen van een barak met buitenlandse soldaten van grote invloed was op de hechte samenleving van de eilanders. Een zeer bijzonder stuk Nederlandse geschiedenis.