Waar komt ons eten eigenlijk vandaan? Veel moderne huishoudens kopen de meeste van hun levensmiddelen in een supermarkt, maar kennen we ook echt de oorsprong van alle ingrediënten? Fotograaf George Steinmetz deed 10 jaar lang onderzoek en deelt zijn ontdekkingen in het indrukwekkende boek Feed the Planet.
Die tijdspanne van 10 jaar zegt al iets over hoe grondig George Steinmetz te werk is gegaan. Andere indrukwekkende cijfers zijn het bezoek aan 36 landen op 6 continenten, waaronder 24 verschillende staten in de VS. Als je bedenkt dat 40% van ons aardoppervlak ingericht is als grond voor het verbouwen van gewassen of het houden van dieren voor de voedselindustrie dan krijg je al een idee van de enorme schaal. In het boek zie je zowel kleine boerderijen op bijvoorbeeld het Poolse platteland, die al sinds de 16de eeuw vrijwel onveranderd zijn, als gigantische grote boerderijen in Texas.
Ver weg
Het boek gaat nog veel verder dan dat. We zien plekken die we normaal nooit te zien krijgen. Of omdat ze ver weg zijn of omdat we het niet willen zien. Mensen vinden het bijvoorbeeld lastig om hun voedsel gekoppeld te zien aan dierenleed, goedkope arbeid in lagelonenlanden of het drastisch aanpassen van het landschap. Aan de andere kant hebben we natuurlijk ook gewoon eten nodig om in leven te blijven en zijn we in het Westen gewend aan een overvloedig aanbod.
Overigens is niet alles in het boek een sombere waarschuwing. Daarvoor zijn onder andere de vanuit de lucht geschoten foto’s te mooi en er zijn nu eenmaal heel veel monden te voeden op onze planeet. Het boek zet vooral aan tot nadenken en misschien zelfs discussie. Niet voor niets zijn beroemde chefs als René Redzepi van Noma en Ferran Adrià van El Bulli groot fan van het boek.
Feed the Planet is te koop via de betere (online) boekhandel en via de website van George Steinmetz in een gesigneerde versie.
Sułoszowa
Van een slaperig 16e-eeuws dorp tot een 21e-eeuwse internetsensatie: Sułoszowa in het zuiden van Polen (6000 inwoners) kreeg miljoenen online fans nadat deze luchtfoto van het dorp in 2020 viraal ging. Het was het veldsysteem van smalle stroken aan de achterkant van elk huis een stuk landbouwgrond dat ieders aandacht trok. Zo’n dorp staat bekend als een Waldhufendorf, oftewel ‘bosdorp’. De indeling van Sułoszowa was in de late middeleeuwen gebruikelijk in Midden-Europa, toen kolonisten bossen in heuvelachtige of bergachtige gebieden ontgonnen. Elke boer kreeg een gelijk deel van ongeveer 40 hectare – genoeg voor één gezin om zonder hulp van anderen te boeren. Hoewel de stroken in de loop der jaren kleiner zijn geworden omdat ze zijn verdeeld en aan elke generatie zijn doorgegeven, produceren ze nog steeds onder andere tarwe, haver, aardappelen, kool en aardbeien.
Yerravaram
Vrouwelijke werknemers bij Avanti Frozen Foods in Yerravaram, Andhra Pradesh, India, verwerken steeds één garnaal tegelijk en kunnen tot 44 ton gekweekte garnalen per dag pellen. Deze zijn afkomstig uit de 1.600 hectare aan garnalenvijvers van het bedrijf. Avanti is een van de grootste garnalenexporteurs in India en domineert de mondiale garnalenexportmarkt. Ongeveer 75 procent van de diepvriesgarnalen wordt naar de VS geëxporteerd, waarbij Costco een van de belangrijkste klanten is. Garnalen zijn het meest waardevolle verhandelde ‘zeeproduct’ ter wereld, met een geschatte marktwaarde van bijna $47 miljard in 2022.
Amritsar
Mannen en vrouwen van alle rassen, klassen en religies genieten van een gratis warme maaltijd in de Sri Harmandir Sahib, beter bekend als de Gouden Tempel, in Amritsar in de staat Punjab, India. De gurdwara is de heiligste plaats van de Sikhs, evenals ’s werelds grootste langar of gemeenschappelijke keuken, die het hele jaar door 24 uur per dag, 7 dagen per week, een gratis warme vegetarische maaltijd biedt aan 100.000 mensen. De maaltijden bestaan uit roti, rijst, een groentegerecht met curry, en dal, of linzensoep, die wordt gekookt in gigantische houtgestookte ketels in batches van vier ton, betaald door donaties en meestal gekookt en opgeschept door vrijwilligers. Dergelijke langars maken deel uit van elke Sikh-tempel en serveren elke dag naar schatting zeven miljoen gratis maaltijden over de hele wereld als een daad van liefdadigheid voor alle bezoekers.
Tulia
Moderne cowboys te paard voeren gezondheidscontroles uit op de Wrangler Feedyard in Tulia, Texas, waar ongeveer vijftigduizend mensen wonen. Wrangler is een van de tien veevoederplaatsen in Texas en Kansas, eigendom van Cactus Feeders uit Amarillo, die gezamenlijk een half miljoen runderen van voer en verzorging kunnen voorzien. In de Wrangler-faciliteit arriveert het vee als het rond de 340 kilo weegt, waarna het vijf tot zes maanden lang elke dag zo’n 9 kilo droogvoer en voer eet totdat het het slachtgewicht bereikt. Cactus stuurt elk jaar meer dan een miljoen dieren naar de slacht, meestal naar de Tyson-rundvleesverwerkingsfabrieken in Amarillo, Texas, en Holcomb, Kansas. Volgens het Texas Farm Bureau bevindt zich binnen een straal van 240 kilometer rond Amarillo meer vee dan in enig ander gebied ter wereld.
Nouakchott
Mauritanië was een land van nomaden toen het in 1960 onafhankelijk werd van Frankrijk, maar het is sindsdien ook een vissersland geworden, met honderden prauwen langs het strand van de hoofdstad Nouakchott. De officiële jaarlijkse nationale aanvoer bedraagt ongeveer 900.000 ton, maar onderzoekers die illegale of niet-gerapporteerde vangsten meenemen schatten de vangst op meer dan het dubbele. Omdat veel visbestanden zich naar het noorden en verder uit de kust verplaatsen naarmate de zeetemperatuur stijgt, werd de concurrentie om vis in 2023 hevig vooral met het naburige Senegal, waar vissers uit de stad Kayar drijfnetten verbrandden die illegaal waren uitgezet door vissers uit Mboro in het beschermde zeegebied van Kayar. Als reactie daarop vielen de Mboro-vissers Kayar-boten aan met benzinebommen, waarbij één jongen omkwam en twintig anderen gewond raakten. Overheidsingrijpen heeft een regelrechte burgeroorlog tussen vissersgroepen voorkomen, maar spanningen zijn endemisch voor gemeenschappen die afhankelijk zijn geworden van afnemende natuurlijke hulpbronnen. Er zijn nu ongeveer 600.000 Senegalezen werkzaam in de visserij. Vis is een primaire eiwitbron voor zowel Mauritanië als Senegal.
Jiangsu
Een paar van de 2.000 werknemers in de kippenverwerkingsfabriek van de CP Group in Jiangsu, China, bereiden vleeskuikens voor op de binnenlandse markt, waaronder fastfoodketens als McDonald’s, KFC en Burger King. Op een normale dag verwerken ze 200.000 vogels en het dubbele vóór de Chinese feestdagen.
Oakdale
Amandelmelk (en andere plantaardige melkvervangers) nemen een steeds grotere plek in in de supermarkt. Bij een oude Aermotor-windmolen nabij Oakdale, Californië die ooit water voor het vee pompte staan nu rijen amandelbomen en bijenkorven. De stijgende populariteit van notenmelk en amandelen als tussendoortje, zowel in de VS als daarbuiten, heeft ertoe geleid dat telers in Californië hun amandelaanbod sinds 1995 hebben verdrievoudigd. Amandelboomgaarden beslaan nu 2.500 vierkante kilometer in de staat, vormen 80 procent van het mondiale aanbod en vertegenwoordigen een jaarlijkse omzet van meer dan $5 miljard. Net als vee hebben amandelbomen grote hoeveelheden water nodig (ongeveer 4,5 liter per noot) en hardwerkende honingbijen om het gewas te bestuiven, en beide worden steeds schaarser.
