Hidden Gems: Collage – 47’04

albumcover

We gaan vanaf vandaag eens wat nieuws beginnen: in plaats van uitsluitend te kijken naar de allernieuwste muziek, duiken we af en toe de archieven van de muziekgeschiedenis in op zoek naar bekendere en minder bekende juweeltjes. Aanleiding voor dit eerste album is de redelijk recente rerelease van het album dat oorspronkelijk stamt uit begin jaren zeventig: 47’04 van de Estse band Collage.

Collage was een band opgericht door Ravio Dikson, die met medestudenten van het conservatorium van Talinn probeerde om de heersende muzikale opvattingen in zijn leefomgeving te doorbreken. Estland was in de Tweede Wereldoorlog opgeëist door de Sovjetunie, waardoor de eigen cultuur die het land had ontwikkeld streng onder controle werd gehouden. Gelukkig voor de inwoners ligt het land dermate dichtbij Finland, en lijkt het Ests dusdanig veel op Fins, dat de bevolking via de Finse radio enigszins de ontwikkelingen in de wereld konden mee krijgen.

Slimme manier

In het land zelf waren de mogelijkheden echter beperkt: de Sovjet-censuur verbood vrijwel alles dat niet als heilzaam werd ervaren, waardoor muzikanten vaak gedwongen werden de volksmuziek in te gaan. Collage had deze beperking ook, maar wist daar op een slimme manier mee om te gaan door oude Estse volksliederen in een ander jasje te steken. Dit jasje is meestal jazz, alhoewel de liefhebber van de minder gangbare triphop zich ook bij 47’04 (overigens de speeltijd van het album) thuis te voelen.

Het trucje van “volksmuziek in een jazzjasje” is vaker gedaan. Wat echt verbazingwekkend is, is dat halverwege het album op een haast Moby-achtige wijze oude platen worden gelooped en gesampled, om daar met eigen instrumenten overheen te spelen. Vooral wanneer je je beseft dat dit album is opgenomen in een Sovjetrepubliek in een tijd dat Grandmaster Flash waarschijnlijk nog voor zijn eerste draaitafels aan het sparen was. Mede door deze samples (onder meer in prachtplaat Kiik tahab Kindaid) en invloeden van bebop (Una Sulased) en haast ambient aandoende gezangen (Hällilaul) kunnen wij 47’04 aanraden voor de nieuwsgierige muzikale veelvraat. Al was het maar om bij je eerstvolgende feestje de show te kunnen stelen door te zeggen dat de geboorteplaats van triphop niet Bristol was, maar Talinn.