Soms kom je tijdens een reis op een magische plek. Vol met prachtige natuur, fotogenieke dorpjes en bijzondere ervaringen, maar zonder massa-toerisme. De Poolse regio Malopolskie (of Klein-Polen) is zo’n plek.
Een reis in dit gebied is een mooie aanvulling op een stedentrip naar Krakau. Vanuit deze stad rijd je in zo’n twee uur naar de bossen en de bergen in het zuiden. Veel mensen kiezen voor het populaire Zakopane en omgeving, maar wij gingen iets verder naar het oosten, langs de grens met Slowakije, in de buurt van het stuwmeer Czorsztyn. Een perfecte uitvalsbasis voor een reis met ongerepte natuur, bijzondere mensen en heel veel geschiedenis. Deze plek is altijd een kruispunt van landen en culturen geweest.
Houten vlot
Met op de achtergrond de toppen van het Gorce-gebergte en daarachter de nog hogere toppen van de Tatra rijden we door pittoreske dorpjes naar het eerste hoogtepunt van deze reis: een boottocht door de Przełom Dunajca. Hier stroomt de rivier Dunajec door een smalle kloof langs rotswanden en ongerepte bossen. De rivier maakt scherpe bochten en zit vol stroomversnellingen. Je kunt kiezen voor een tocht met een kano, maar authentieker is een tocht op een houten vlot.
Deze worden bemand door lokale mannen in klederdracht, die zo’n vlot alleen mogen besturen na een jarenlange training. Onderweg vertellen ze over de tradities van hun volk (de Goralen) en de veelbewogen geschiedenis van de regio. Plan van te voren je trip als je een gids wil die Engels of Duits spreekt, want het toerisme richt zich hier vooral op Polen. Ik had het geluk dat mijn gids voor mij kon vertalen.
Na een tocht van zo’n twee uur arriveer je dan helemaal zen in het stadje Szczawnica. Hier komen sinds oudsher mensen vanwege het geneeskrachtige water. Het loont om naar het hoger gelegen deel van het stadje te wandelen. Daar vind je prachtige oude gebouwen en een plek waar je de verschillende soorten water kunt proeven en bestellen. Er is keuze uit 9 verschillende soorten met uiteenlopende krachten. Sommige mag je maar beperkt drinken omdat ze licht radioactief zijn. Om eerlijk te zijn smaakt het water niet lekker, maar je moet wat over hebben voor een goede gezondheid.
Na een lekkere lunch in Szczawnica rijden we verder naar een volgende kloof: Wąwóz Homole. Deze is smaller en woester en de rivier is slechts een klein beekje. Een perfecte plek voor een hike. Het pad door de kloof gaat af en toe steil omhoog, maar is goed te doen voor de geoefende wandelaar. Er zijn verschillende routes, waarvan de meest populaire zo’n twee uur duurt. Je komt dan uiteindelijk bovenop een berg aan, waar je prachtig uitzicht hebt over het dal vol bossen en dorpjes. Langs de grazende schapen en koeien wandelen we naar beneden door iets wat zich het best laat omschrijven als een Alpenweide. Via deze weg kom je dan weer bij de parkeerplaats waar de tocht begon.
Kaas maken
Dit deel van Polen staat bekend om zijn smakelijke schapenkazen en dan de Oscypek in het bijzonder. Deze kaas valt op vanwege de vorm, de patronen in de korst en de subtiele rooksmaak. Overal in de regio kun je berghutten vinden waar ze deze kaas dagelijks maken en verkopen. Het is echt heel bijzonder om dit van dichtbij mee te maken. De houten hut is aan de binnenkant zwartgeblakerd van de rook. Een oude transistorradio speelt liedjes in het dialect van de Goralen. En rond een houtvuur zitten drie mannen zwijgend kaas te maken. Ze nodigen me uit om te helpen en tussendoor te proeven.
Eenmaal buiten is het tijd om even de benen te strekken. Op de groene weides wandelt een herder met zijn kudde schapen. In het dal ligt het Czorsztyn-meer en de zakkende zon zorgt voor een prachtige gloed. Dit zijn van die momenten die je voor altijd bij zullen blijven. Een sprookjesachtige omgeving, waarin de tijd niet lijkt te bestaan. Om hier op dit moment te zijn voelt als een eer. Moe, maar voldaan, strijken we even later neer in ons hotel Polana Sosny bij het meer. Het complex bestaat uit een camping en een aantal eeuwenoude houten gebouwen met hotelkamers. Ook hier is het besef van tijd even helemaal weg.
Fietsen
De volgende dag is het tijd voor een fietstocht door de omgeving. We rijden met de auto naar het dorpje Krościenko nad Dunajcem, waar de verhuurder van de fietsen klaarstaat met een paar gloednieuwe mountainbikes. Het hadden ook prima racefietsen of andere fietsen kunnen zijn, want de route die we zullen volgen, bestaat voor 99% uit splinternieuw fietspad van heerlijk glad asfalt. Het eerste stuk gaat lekker snel naar beneden, richting het meer. Toch knijp ik af en toe in de remmen om de omgeving goed in me op te nemen. Ik spot zelfs een groep herten die, als ze mij zien, weer snel het bos inschieten.
Beneden bij het meer zie je op beide oevers een imposant kasteel. Ooit liep hier de grens tussen Polen en Hongarije en was het meer een dal. Er gaan hier tientallen verhalen rond over onder andere hebzuchtige koningen en slimme gouddieven. Om een idee van de geschiedenis te krijgen, maak ik een stop bij kasteel Niedzica. Dit kasteel is gebouwd in de 14de eeuw en stond ooit op een bijna 600 meter hoge klif. In het kasteel leer je alles over de geschiedenis en de bewoners. Bovenin heb je een prachtig uitzicht over het meer, de nabijgelegen stuwdam en het kasteel aan de overkant. Je kunt ook overnachten in het kasteel. Buiten de poort is een charmant museum met rijtuigen en een fijn restaurant met terras.
Lunchen doe we echter iets verderop, bij Spiska Kraina. Hier eet je klassieke gerechten uit de streek in een bijpassende setting. Proef ook zeker één van de zelf gebrouwen biertjes. Naast het restaurant vind je een klimpark en een park met miniaturen van de beroemdste gebouwen van Klein-Polen. Dit alles met wederom een mooi uitzicht over het meer. Een prima plek om een middag door te brengen.
Ik fiets verder langs het meer en langs het hotel waar ik afgelopen nacht sliep. Hier eindigt het meer en fiets je weer langs de Dunajec. De ene keer gaat het pad door dichte bossen en dan weer door pittoreske dorpen met veel houten huizen. De bouwstijl en de bloemen aan de balkons doen denken aan Tirol. Omdat het tempo lekker hoog ligt, besluit ik langer door te fietsen dan gepland was. Ik bel de verhuurder en spreek af door te rijden tot de opstapplaats van de vlottochten door de kloof.
Verder fietsen
Wat een heerlijk en vooral prachtige fietstocht was dat. Het is dat ik een redelijk strak programma heb, maar anders was ik doorgefietst. Je kunt namelijk aan de Slowaakse kant van de rivier ook door de kloof fietsen. Die route zag er vanaf het vlot echt heel mooi uit. Maar goed, ik ga dus met de auto verder richting Iwkowa.
Dit dorpje ligt iets meer in het noorden, richting Krakau. Daar moet ik uiteindelijk weer uitkomen om het vliegtuig naar huis te pakken. Voordat ik naar mijn hotel ga, bezoek ik het oude, houten kerkje uit de 15de eeuw in Iwkowa. Van buiten ziet deze er redelijk nieuw uit, maar de binnenkant is middeleeuws en overweldigend mooi. Alles is van hout en met de hand bewerkt en beschilderd. Rondom het altaar is dat schilderwerk gedaan door een professioneel kunstenaar, maar de rest van de kerk is lokaal gedaan. Het zorgt voor een combi van kunst en goed bedoelde huisvlijt met hier en daar schoonheidsfoutjes.
Aan de rand van het dorp, op een heuvel in de bossen, ligt het prachtige hotel van de avond: Biały Jeleń. Het gebouw is een prachtig staaltje lokale architectuur en voor het grootste deel uit hout opgetrokken. Binnen vind je naast hotelkamers ook een fijn restaurant en een heerlijke spa met zwembad en sauna. Hier zou ik wel wat meer tijd kunnen doorbrengen, maar de laatste dag in Małopolska is aangebroken.
Het vliegtuig vertrekt pas ’s middags dus er is ’s morgens nog tijd voor een hike. Dit keer door de bossen rondom Iwkowa. Het pad gaat flink omhoog naar het uitkijkpunt Szpilówka. Dat is een spiksplinternieuwe toren die heel mooi boven de boomgrens uitsteekt. Hierdoor heb je een geweldige uitzicht. Wat opvalt is hoe groen de regio is.
Wijngaard
Daarna is er nog tijd voor lunch. Dat doe ik op weer zo’n plek waar ik eigenlijk veel langer zou willen blijven. Winnica Nowizny is een Bed & Breakfast met een wijngaard. Met uitzicht over deze wijngaard en een hertenkamp geniet ik van een lunch waarbij een lokale specialiteit centraal staat: gerookte pruimen. Natuurlijk met een goed glas lokale wijn erbij. Heerlijk!
Dan zit het er echt op. Dit was iets heel bijzonders. De reis begon natuurlijk in Krakau, een heerlijke stad voor een stedentrip, maar de combinatie met de natuur, de rust en de gastvrijheid maakte het allemaal écht speciaal. Ben je op zoek naar een mooi gebied om te wandelen, fietsen en genieten en heb je geen zin in massatoerisme? Dan is dit de plek waar je naartoe moet.
