Amerikaanse aftakeling of niet: Hollywood staat nog steeds bekend als Tinseltown, waar idealistische wereldbeelden aan de lopende band uit filmstudio’s komen gerold, waar een crisis niets voorstelt zolang de jurken bij de Oscars maar uitgebreid in beeld komen, en waar het grofste geweld een lichtere filmkeuring krijgt dan de vleselijke liefde of taalgebruik die ook dagelijks op straat te horen is. Zo heel af en toe prikt er iemand door de zeepbel heen, en zet een dappere filmmaker de Amerikaanse maatschappij zelf te kijk. Als dit op artistieke wijze wordt gedaan, belandt die film bij dezelfde Oscar-uitreiking (American Beauty). Als de reality check killer of cynischer wordt verfilmd, leidt dit tot films die vaak maar een beperkt publiek bereiken.
Police Academy
Denk aan het werk van Todd Solondz (Happiness, Storytelling), of aan de recent in kleine kring uitgebrachte film God Bless America. Om de ironie maar meteen duidelijk te maken: de film is geschreven en geregisseerd door Bobcat Goldthwait, die vooral bekend werd door zijn vertolking van de maniakale Zed in de Police Academyfilms. Deze film kan inhoudelijk echter haast niet verder van Police Academy verwijderd zijn.
God Bless America gaat over Frank, een vijftiger wiens leven flink in de lappenmand terecht is gekomen: zijn vrouw gaat hertrouwen, zijn dochtertje vindt een iPhone belangrijker dan haar vader zien, de ene persoon op het werk die aardig tegen hem doet laat hem ontslaan wegens seksuele intimidatie, en tot overmaakt van ramp constateert een dokter een dodelijke tumor in zijn hoofd. Na hevig gedesillusioneerd thuis te komen, besluit Frank op het laatste moment zijn wapen niet te gebruiken om zelfmoord te plegen, maar de wereld te verbeteren door verschrikkelijke mensen “op te ruimen”.
My Super Sweet 16
Zijn eerste moord, op de ultraverwende hoofdrolspeelster uit een aflevering van MTV’s My Super Sweet 16, wordt gadegeslagen door een pubermeisje genaamd Roxy. Roxy komt uit een moeilijk gezin, heeft geen vrienden, en dus geen enkele reden om zich niet in de moordlustige missie van Frank te mengen. Sterker nog, ze inspireert hem door haarfijn uit te leggen wie het niet verdienen om in leven te blijven.
Het script is duidelijk geen dagelijkse kost, maar de meesterzet van God Bless America is het contrast tussen de kille werk- en leefomgeving van Frank en de wereld wanneer Roxy en Frank samen uit moorden gaan. De eerste dertig minuten van de film zijn een vlijmscherpe aanklacht tegen de vervlakking van televisie, tegen de kudde-mentaliteit van populaire cultuur, en vooral tegen TMZ en Fox News, respectievelijk een roddelprogramma en een zelfs naar conservatief Amerikaanse maatstaven rechts televisiestation. Frank legt zijn denkbeelden uit in een aantal lange monologen, gericht aan ongeïnteresseerde gesprekspartners. De televisiebeelden zijn enerzijds geweldige parodieën van gevestigde shows, anderzijds blijkt uit de parodie hoe plat, achteloos en agressief de Amerikaanse televisie is geworden.
Kim Kardashian en Alice Cooper
Vanaf de eerste moordpartij wordt de toon van de film vrolijker. Frank hervindt zijn levensdoel in het “opruimen” van de Amerikaanse samenleving, en Roxy vertelt hem wie de volgende slachtoffers op het lijstje moeten zijn: mensen die high fives geven, mensen die te vaak “bro” zeggen, Kim Kardashian en eenieder die een hekel heeft aan Alice Cooper. Ik zal niet te veel over het verdere plot verklappen, maar voor een dergelijk grim onderwerp heeft de film een zonnige omlijsting en een haast (te) idyllisch aandoend einde. De chemie tussen Frank en Roxy is puik voor elkaar, en Goldthwait heeft duidelijk aandacht besteed aan de casting van de “slachtoffers”.
Qua wereldbeeld past God Bless America dus goed in het hoekje van films als Happiness en Idiocracy. Die laatste misschien nog wat meer: met bijtend cynisme vertelt Goldthwait wel degelijk een morele boodschap, en houdt hij blijkbaar genoeg van zijn land om op een dergelijk extreme manier verandering te proberen te veroorzaken. De filmpers in de Verenigde Staten heeft God Bless America (in eerste instantie alleen “on demand” te zien, aangezien geen filmdistributeur zijn vingers eraan wilde branden) met de grond gelijk gemaakt. En dat is misschien maar terecht ook. Deze dappere en bij vlagen geweldige film houdt als een cineastische Tijl Uilenspiegel de maatschappij en het conservatisme van de entertainment-industrie een spiegel voor. En wat men erin ziet, kan alleen maar verontrustend genoemd worden.
Gezien door onze redacteur Jacco Kuipers in Amerika. Een Nederlandse releasedatum is (nog) niet bekend.