Smökers II is een opvallend project van kunstenaar Mark Reigelman II in de straten van New York. Een klein houten huis met een rokende schoorsteen duikt op de meest onhandige plaatsen op.
Het grijze huis heeft geen ramen, dus naar binnen kijken is niet mogelijk. Waar komt dan de rook uit de schoorsteen vandaan? Die rook blijkt uiteindelijk iets typisch New Yorks te zijn. Wie door deze stad wandelt, zal regelmatig plekken zien waar stoom uit de grond komt. Soms uit een putdeksel, andere keren uit oranje-wit gestreepte buizen. Het ligt voor de hand om die in verband te brengen met het metrostelsel van New York, maar dat is niet juist.
Onder de stad New York ligt een netwerk van buizen waar stoom door loopt. Als sinds het einde van de 19de eeuw zorgt het bedrijf Con Edison voor warme lucht in huizen en bedrijven met behulp van stoom. Zo’n 100 jaar geleden werden meer dan 100.000 gebouwen op deze manier verwarmd. Op dit moment is het stelsel nog steeds dik 200 meter lang en zorgt het voor warmte in onder andere het Metropolitan Museum of Art, de Empire State Building en het hoofdkantoor van de Verenigde Naties.
Buizen onder de stad
Mark Reigelman II brengt een eerbetoon aan het stoomsysteem van Con Edison door een stomend huis door de straten van de stad te duwen. Soms staat het huis even stil en moet het stadsverkeer eromheen. Een verwijzing naar het feit dat de buizen overal lopen, maar bovenal een eerbetoon aan deze vorm van stadsverwarming. Niet veel mensen weten het, maar deze stoom is dus essentieel geweest voor de bloei van New York City.
De vorm van het huis en de manier waarop de rook uit de schoorsteen komt is mede bepaald door de fascinatie van Mark Regelman voor een klassiek Duits verschijnsel: de Räuchermann. De houten mannetjes zijn gemaakt om wierook in te branden. Hierbij komt de rook uit de openstaande mond van het mannetje. De Räuchermännchen zijn vooral rond Kerst te vinden in de dorpen en steden in het Ertsgebergte op de grens van Duitsland en Tsjechië.
