The International Celebration of Blasphemy and the Sacred, CATPC, Renzo Martens, Hicham Khalidi, 2024. Foto: Peter Tijhuis.
Van 20 april tot 24 november staat Venetië weer in het teken van de Biënnale. In het Nederlandse paviljoen is deze editie de expositie The Internationale Celebration of Blasphemy and the Sacred van het Congolese kunstenaarscollectief Cercle d’Art des Travailleurs de Plantation Congolaise (CATPC) in samenwerking met kunstenaar Renzo Martens en curator Hicham Khalidi te zien.
Met deze tentoonstelling staat het werk van CATPC op hun plantage in het Congolose Lusanga centraal. Het doel van het kunstenaarscollectief is om van de plantage een heilig en biodivers bos te maken. Hiervoor is zowel spiritueel als ethisch en economisch herstel nodig. In het koloniale tijdperk stond Lusanga en omgeving vol met plantages met oliepalmen. Hierbij was op grote schaal sprake van dwangarbeid, corruptie en uitbuiting van de lokale bevolking.
Tegelijk met de expositie in Venetië is er ook een in de White Cube in Lusanga, de thuisbasis van CATPC. Voor de tentoonstelling in Lusanga maakte CATPC nieuwe kunstwerken uit de aarde van de laatst overgebleven bossen rond de plantage. Van deze sculpturen zijn vervolgens reproductie gemaakt van palmolie en cacao. Deze zijn in het Nederlands Paviljoen in Venetië te zien. Behalve 21 beelden van cacao en palmolie zijn er 3 nieuwe films te zien in het Nederlands paviljoen: The Judgement of the White Cube, CATPC en The Return of Balot.
Balot
De naam Balot is een verwijzing naar een voorouderlijke sculptuur uit 1931. Deze is gemaakt door kunstenaar uit de Kwilu Pende-gemeenschap met als doel het boze temperament van de geest van de Belgische officier Maximilian Balot in toom te houden. Via een live-cameraverbinding kunnen bezoekers in Venetië beelden bekijken van de sculptuur in Lusanga. Het beeld is uitgeleend door het Virginia Museum of Fine Arts (VMFA) in Richmond dat Balot sinds 2015 in de collectie heeft. Vooruitlopend op de tentoonstelling diende CATPC een bruikleenverzoek in voor de voorouderlijke sculptuur Balot bij het VMFA. Dit verzoek werd begin dit jaar goedgekeurd. Afgelopen maart werd Balot door CATPC en de lokale gemeenschap verwelkomd in Lusanga.
Ced’art Tamasala namens CATPC: “Het doel van de tentoonstelling is om het goede het kwade te laten overwinnen en problemen tot oplossingen te maken. De verhalen die de beelden vertellen hebben als ambitie om een globale verandering teweeg te brengen. Elk beeld draagt een zaadje dat het sacrale bos terugbrengt. Deze sculpturen zullen functioneren als vehikels die een gedeelde rechtvaardige toekomst voor alle mensen mogelijk maken. Ze zullen helpen ons gestolen land terug te krijgen, het te herbebossen en de post-plantage en het heilige bos te verwelkomen.”
De tentoonstelling is in Venetië en Lusanga te zien van 20 april 2024 tot 24 november 2024. De opdrachtgever is het Mondriaan Fonds, het Nederlandse publieke fonds voor beeldende kunst en cultureel erfgoed. In 2022 was er tijdens de Biënnale werk van melanie bonajo te zien in het Nederlands paviljoen.
