Geleidelijk aan werd het duidelijk hoe kleinschalig Big Ears eigenlijk is. Het viel niet echt op gedurende de shows op vrijdag, maar vooral vroeger op de zaterdag was het goed te zien dat de vijf zalen in totaal niet meer dan zo’n 2.500 mensen in zich zouden kunnen hebben. Omdat het zo kleinschalig is (en Knoxville maar drie hotels in de binnenstad heeft), is de afstand tot de artiesten ook heel klein. Terwijl ik dit schreef, liepen Terry Riley, Grouper, Hildur Guðnadóttir en Omar Souleyman langs in de hotellobby.
De eerste set was in een prachtig zonnige ruimte in het Knoxville Museum of Art, waar elektronica-artiest Loscil (de Canadees Scott Morgan, voormalig drummer van de band Destroyer) begon met muziek en visuals die beide betrekking hadden op de zee. Overhead beelden van golven, met een zwarte cirkel die meeklopte met de diepe beats. Een lekkere “palate cleanser” op de vroege zaterdagmiddag.
Hype
De volgende band stond al enige tijd op mijn verlanglijstje (en is hier al eerder besproken): A Winged Victory for the Sullen. Officieel een duo (Adam Wiltzie en Dustin O’Halloran), maar live een kwintet met viool, viola en cello. Het duo bracht vorig jaar het album Atomos uit, een origineel stuk voor een dansvertoning. Live werd dit album integraal gebracht. Ik moet BIJNA integraal zeggen – halverwege greep O’Halloran de microfoon en vroeg of het publiek wilde opstaan: er bleek een flinke menigte buiten de zaal te wachten die niet naar binnen kon omdat het op de grond gezeten publiek te veel ruimte in beslag nam. Dat geeft wel aan dat AWVFTS op bescheiden schaal een hype was. En terecht – de combinatie van ostinato strijkers, gitaar in bakken met reverb en de combinatie van Steinway-vleugel met synths maken Atomos een geweldige plaat, en een broeiende live-ervaring.
Een korte wandeling door het steenkoude Knoxville later was het tijd voor Tanya Tagaq. Deze Canadese keelzangeres werd internationaal bekend door haar werk op Björk’s Medúlla, en haar recente samenwerking met The Kronos Quartet. Ze speelde gisteren met een drummer en een violist. Voor aanvang van het optreden legde ze uit dat keelzang normaal gesproken met twee vrouwen tegelijk wordt gedaan. Daarnaast vertelde ze dat iedere set volledig geïmproviseerd was, en dat alles echt in orde met haar was. Al deze informatie was geen overbodige luxe: het trio zocht gedurende een uur naar patronen. De viool en Tagaq’s unieke geluid zorgden voor een sfeer die afwisselend erotisch, speels, dierlijk en ronduit angstaanjagend was. Op het podium komt Tagaq het beste tot haar recht: deinend, springend, liggend, rollend over het podium dwong ze haar lichaam tot klanken die het ene moment klonken als Björk, en direct daarna als een death metal-zanger. Geen setlist, geen plan, maar een ongelofelijk indrukwekkend optreden.
In The Standard was het daarna tijd voor het HIVE-project van Tyondai Braxton. Braxton was voorheen bekend als de zanger en gitarist van Battles, maar met HIVE is hij muzikaal in een totaal andere richting gegaan. Vijf organisch ogende tronen met drie percussionisten en twee elektronische muzikanten die een snoeiharde berg glitchy beats en samples tentoon spreidden. De tronen waren onderdeel van de performance: van onderaf belicht leek het podium het ene moment op een rave-podium, het andere moment op een bijenkorf. Hard, compromisloos en vernieuwend: HIVE was een terechte toevoeging aan de line-up.
Daarna werd het tijd voor wat rustiger vaarwater. Hildur Guðnadóttir is een klassieke IJslandse zangeres / celliste, die in the Square Room solo met een combinatie van gelaagde vocalen en celloklanken beelden opriep van de open ruimte en de winterse kou. Op het podium was Guðnadóttir een ontwapenende verschijning met haar om de nek gehangen elektrische cello en verzoek of de buitendeur asjeblieft open kon blijven. Je kon in de Square Room een speld horen vallen.
Na deze muzikale schoonheid was het de beurt aantUnE-yArDs in de grote zaal van het Tennessee Theatre. En voor diegenen die niet bekend zijn met het werk van Merrill Garbus – dit was FEEST. Omringd met een band gedrapeerd in alle kleuren van de regenboog was de set een combinatie van Afrikaans-aandoende drums en meerstemmige vocalen, gechoreografeerde danspassen en een snobistisch publiek dat vanaf het eerste moment uit de stoelen sprong om eens flink de voetjes van de vloer te doen. Muzikaal is tUnE-yArDs indrukwekkend: een minimalistische band (bassist, drummer, Garbus, twee achtergrondzangeressen) met een sound die stond als een huis.
Dit feest maakte het door mij zo langverwachte optreden van Grouper tot een teleurstelling. Liz Harris had duidelijk haar avond niet – de sequencer werkte niet zoals gewenst, de fotografen stonden haar tegen, en het rumoer in de zaal overstemde bij tijd en wijlen haar prachtige mistige klanken. Op plaat is Grouper prachtig (ik adviseer Ruins als een introductie op een regenachtige middag), maar live wilde het gisteravond echt niet werken.
130 BPM
Daarna was het de bedoeling om een half uurtje door te brengen bij Omar Souleyman, om de avond af te sluiten bij geluidspionier Ben Frost. Maar de eerlijkheid gebiedt me te zeggen: meneer Souleyman had me bij de eerste frygische toonladder bij de kladden. Met een gladde toetsenist en een genadeloze 130bpm als enige begeleiding knalde hij door een set van Arabische dabke en volksmuziek. Met “Thank you” en “Bye bye” als zijn enige Engels werd het dankbare publiek met speels gemak gewonnen. Het werd zweten geblazen in The Standard. Suleyman was wellicht niet het meest geraffineerde optreden van de dag, maar na alle pracht was een feest precies wat het publiek wilde. Een korte en nogal pittige DJ-set van Tyondai Braxton bracht de nacht ten einde, terwijl in een zaal ver, ver weg Ben Frost ongetwijfeld prachtige muziek tentoon spreidde.
Zondagavond sluit het Big Ears festival haar deuren. Voor die tijd ga ik nog genieten van The Kronos Quartet met Bryce Dessner, Perfume Genius, Max Richter en Bing and Ruth.
Tekst en foto’s: Jacco Kuipers
