Araki is een popster, een levend icoon van deze tijd. Niet alleen omdat hij figuurtjes van zichzelf in Hello Kitty-stijl te koop heeft, of omdat hij Lady Gaga enkel in bondagetouwen gehuld heeft gefotografeerd.
Nee. Araki is een ster, omdat hij zichzelf en het leven tot een bijna karikaturale kunst heeft verheven en alles van A tot Z vastlegt in zijn leven, of ’t nou glamoureus is of niet. Polijsten bestaat niet voor Araki. En na het zien van de tentoonstelling zul je ook weten wat ik daar mee bedoel. Lees vooral verder als je nieuwsgierig bent geworden.
Tokyo: van begin tot het einde
Araki is opgegroeid in de voorsteden van Tokio en dit is altijd een grote inspiratiebron voor hem geweest. Maar ook nu hij de leeftijd van 74 heeft bereikt, blijft Araki produceren, maar op een andere manier dan voorheen. Zijn meest recente werk zijn foto’s met explosies van kleuren: bloemen en objecten die verwijzen naar zowel het begin als naar het einde, naar het leven en de dood, naar schepping en vernietiging. Alles komt continu in tweevoud bij Araki en zonder het één is het ander niet compleet. Tokyo is zijn geboortestad en zal ook zijn sterfplaats zijn, zijn liefde voor deze stad in onvoorwaardelijk.
Chiro en Yoko
Photography for the Afterlife- Alluring hell is een vierde ledemaat aan een serie van drie tentoonstellingen van Araki die in Tokyo hebben plaatsgevonden. Het lijkt bijna onbegonnen werk om een verfijnde selectie te maken uit de honderdduizenden foto’s die Araki tijdens zijn leven heeft geschoten (en bijna 500 gepubliceerde fotoboeken!), maar in samenwerking met de fotograaf zelf is het Foam er goed in geslaagd.
Wat het meeste op zal vallen in de tentoonstelling is het feit dat er slechts één serie ingelijst is: dat zijn de foto’s afkomstig uit het boek Sentimental Journey (1971), een fotoboek over de huwelijksreis met zijn vrouw Yoko. Deze serie laat de toeschouwer de intimiteit zien die er tussen Yoko en Araki was: hij nam foto’s op elk moment van de dag van haar, zelfs tijdens de seks. Na haar vroegtijdige dood is zijn kat (Chiro) één van de belangrijkste onderwerpen geworden op zijn foto’s en heeft hij, als een soort van verlengde van Yoko na haar dood, de fotograaf mateloos geïnspireerd en de warmte gegeven van een geliefde.
De tentoonstelling zou niet typisch Araki zijn als er ook niet veel expliciet materiaal tussen zou zitten, maar ook deze series zijn weer zo geordend dat het uiteindelijk een logische schakel vormt tussen de andere series. De verschillende zalen in de tentoonstelling zorgen voor een gevarieerde kijk op het levenslange werk van Araki. Een bijna onmogelijke taak, maar toch is het gelukt om het werk van een notoir fotograaf op een toegankelijk manier aan de man te brengen.
Alle extremen in balans
Wat de tentoonstelling laat zien zijn niet alleen de foto’s die Araki beroemd en berucht tegelijk hebben gemaakt: de foto’s van dames in bondage. Er is veel meer dan dat. Araki was een man wiens leven in het teken stond van contradicties (leven/dood, kleur/zwart-wit, verdriet/blijdschap, paradijs/hel) en dankzij het bijna obsessieve gebruik van de camera heeft hij het leven in al haar facetten vast weten te leggen.
Wat ik vooral erg mooi vind aan deze tentoonstelling, is dat er in tegenstelling tot de voorgaande overzichtstentoonstellingen een niet-Westerse kunstenaar is uitgekozen om aan het grote publiek te presenteren. Met onze nuchtere, Westerse kijk op de wereld staan we al gauw wantrouwig tegenover alles wat voor ons niet direct te begrijpen is. De tentoonstelling van Araki is juist een uitdaging om dit denkpatroon te doorbreken: zelfs daar waar de foto’s weinig aan de verbeelding overlaten zit een dubbele kant aan het verhaal. Nog meer dan andere tentoonstellingen moet je als toeschouwer hier openstaan voor een nieuwe manier kijken naar kunst en het leven, een veel extremere manier, en openstaan voor emoties door de ogen van een excentriek persoon. Maar gelukkig het is geen 1950 meer en ik weet dat we er klaar voor zijn. Dus laat dit het laatste artikel zijn wat je hebt gelezen over Araki en ga het met eigen ogen zien.
ARAKI- Photography for the Afterlife: Alluring Hell is vanaf 19 december 2014 t/m 11 maart 2015 in FOAM te zien.
Tekst: Minja Sarovic