In een wereldstad als Berlijn is heel veel te zien en te doen. Weet je niet waar je moet beginnen? Lees dan onze tips voor een culturele stedentrip naar de Duitse hoofdstad.
Wij reisden in de meivakantie een paar dagen af naar Berlijn. De aankomst was op zaterdagmiddag en de dinsdag erop gingen we weer terug naar huis. In de tussenliggende dagen hebben we geprobeerd zo veel mogelijk van de stad te zien, maar namen we ook tijd voor een paar musea, winkelen en ontspannende bezoeken aan leuke restaurants. Hieronder lees je onze belangrijkste tips voor Berlijn (in chronologische volgorde).
Boros Collection
Er is veel kunst te zien in Berlijn. De belangrijkste musea concentreren zich op twee plekken in de stad: het Museuminsel en het Kulturforum. Maar voordat we die twee locaties bezoeken, gaan we eerst naar een culturele hotspot die geschiedenis en kunst op unieke wijze samenbrengt. De Boros Collection toont de kunstverzameling van het echtpaar Karen en Christian Boros in een voormalige bunker uit de Tweede Wereldoorlog. Het iconische gebouw is zowel van binnen als buiten indrukwekkend. Je kunt de bunker alleen met een gids bezoeken. Tijdens een rondleiding van anderhalf uur zie je werken van hedendaagse kunstenaars als Alicja Kwade, Kris Martin, Julius von Bismarck en Julian Charrière. Tegelijkertijd kom je van alles te weten over de geschiedenis en architectuur van de Reichsbahnbunker Friedrichstraße.
Veel van de kunst komt door de interactie met het bijzondere gebouw heel mooi tot zijn recht. In die context maakte bijvoorbeeld het werk van de Duitse kunstenaar Yngve Holen indruk. In een van de hoogste ruimtes van de bunker hing een uitvergrote replica van een autovelg gemaakt van hout en een koplamp van een Polestar. Die laatste had in deze omgeving plots een soort van religieuze uitstraling. De omgeving en de inhoudelijk sterke rondleiding gaven elk kunstwerk extra glans en diepgang.
Dat gaat ook op voor het werk van He Xiangyu. Zijn The Coca-Cola Project loop je in een regulier museum misschien zo voorbij. Het werk bestaat uit een grote berg zwart materiaal op een blauw plastic zeil. Met de woorden van de gids komt het bizarre project tot leven. De Chinese kunstenaar kookte namelijk 127 ton Coca Cola in tot een 40 kubieke meter van een vreemde zwarte substantie. Het hele proces van de inkoop van de cola tot het koken ervan en het afvoeren van het residu is onderdeel van dit bizarre project.
BrewDog Berlin Mitte
Als er in een stad een filiaal van de Schotse bierbrouwer BrewDof te vinden is, dan brengen we daar graag een bezoek aan. Het is een perfecte plek voor een lunch, borrel of diner. Er is altijd iets interessants op een van de vele taps te vinden, zowel van BrewDog zelf als van (lokale) gastbrouwers. Op de kaart staat altijd uitstekende gerechten die passen bij een omgeving als deze. Bij het filiaal in Mitte lag de focus op hot dogs en pizza’s. Mooi is dat er altijd heel veel vega en vegan opties zijn.
Het schijnt dat als je de bediening hier uitdaagt tot een potje steen-papier-schaar en je wint, dat je dan een gratis toetje krijgt. Er zijn in Berlijn overigens nog twee andere filialen van BrewDog, waaronder een in grote in het zuiden van de stad waar je allerlei spelletjes kunt spelen. Mocht je komen om te eten, dan is reserveren ten zeerste aan te raden.
Gemäldegalerie
In ons geval hoort bij een stedentrip ook een bezoek aan een paar musea. Berlijn heeft op dat gebied enorm veel te bieden. Tijdens deze stedentrip lag de focus op de beroemdste musea van de stad. In dat rijtje mag de Gemäldegalerie niet ontbreken. Dit museum heeft de focus op Europese schilderkunst uit de 13de tot en met 18de eeuw. Daar zitten een flink aantal klassieke werken tussen die een bezoek aan de Gemäldegalerie absoluut de moeite waard maken. Persoonlijke hoogtepunten zijn de Nederlandse Spreekwoorden van Pieter Bruegel de Oude (ook bekend als albumhoes van het debuut van Fleet Foxes), Maria met kind in een kerk van Jan van Eyck, de twee schilderijen van Vermeer en de prachtige schilderijen van Venetië door Canaletto. Verder zagen we nog werk van onder andere Caravaggio, Rubens, Rembrandt en Titiaan.
Neue Nationalgalerie
Niet ver van de Gemäldegalerie vind je de Neue Nationalgalerie. Het museumgebouw is een prachtig ontwerp van Ludwig Mies van der Rohe. Het ontwerp was trouwens in eerste instantie bedoeld voor een nieuw hoofdkantoor van rumproducent Bacardi in Santiago de Cuba. Van binnen is het museum helemaal vernieuwd. Dat vierde de Neue Nationalgalerie met een expositie waarin niemand minder dan Gerhard Richter 100 werken uit eigen collectie uitleende (nog te zien tot 2026!). Het belangrijkste werk dat je hier kunt bewonderen is Birkenau, dat de beroemde Duitse kunstenaar maakte na een lange studie naar de Holocaust. Tegenover de vier abstracte schilderijen hangen spiegels waardoor je je als bezoeker erg bewust bent van de bijzondere omgeving,
Na een korte pauze in het kleine café van het museum bekijken we ook de vaste collectie. Hier ligt de focus op moderne kunst, met veel aandacht voor Duitse kunstenaars. Het mooiste werk dat we hier zagen was een sculptuur van Duane Hanson die een bewaker moet voorstellen. Speciaal hiervoor is een soort van ingang naar een kantoor gebouwd, heel fraai gedaan.
Checkpoint Charlie
Checkpoint Charlie is een plek waar je vanwege de geschiedenis geweest moet zijn, maar waar de focus momenteel wel echt op het massatoerisme ligt. Wel mooi om te zien. In de omgeving staan ook genoeg borden met informatie over de geschiedenis. Als je wilt kun je je hier een paar uur onderdompelen in de vele attracties. Na het eten van een (vegan) currywurst en het kopen van souvenirs zijn we snel weer verder gegaan.
Mauerpark
We wilden nog naar de Alte Nationalgalerie op het Museuminsel om de expositie rondom Caspar David Friedrich te bekijken, maar daar was het enorm druk. We waren er namelijk op de eerste zondag van de maand en dan zijn de musea gratis in Berlijn. Kaarten reserveren kon dus niet en we hadden geen zin om minstens een uur in de rij te staan. Daarom pakten we de tram richting Mauerpark. In dit park is namelijk elke zondag een rommelmarkt te vinden met daaromheen allerlei culturele activiteiten. Het is er behoorlijk druk, maar de sfeer is erg goed.
De kraampjes bieden het geijkte wat je kan verwachten op een vlooienmarkt, maar dan met een Berlijns sausje. Dus veel lokale ondernemers met bijvoorbeeld zelfgemaakte kleding, lokale honing of in kleine oplages gestookte gin. Tussendoor valt er ook genoeg te eten. Loop je door de markt richting het daadwerkelijke park, dan kom je op een groot grasveld waar vrienden en families aan het relaxen zijn. Een koud biertje is snel gehaald en lokale artiesten zorgen voor vermaak.
BRLO Charlottenburg
Na een korte pauze op onze hotelkamer bij Postdamer Platz, pakten we de trein richting voormalig West-Berlijn. In de wijk Charlottenburg zit een café/restaurant van de lokale bierbrouwer BRLO. Waar normaal gesproken biercafés zich qua eten focussen op voedsel als pizza is het bij BRLO van een hoger culinair niveau. Ze hebben een uniek shared dining-concept waarbij je een aantal gerechten, bijgerechten en sauzen voor de hele tafel bestelt. Plantaardig eten staat hierbij centraal, maar voor wie niet zonder vlees kan, hebben ze ook een eigen rotisserie. Het eten was echt heel goed. Denk aan geroosterde aubergine met miso, savooiekool met een glazuur van appelsherry en grenaille-aardappelen uit de rotisserie.
BRLO heeft ook een groter filiaal dat dichter bij het hedendaagse centrum van de stad ligt, maar deze vestiging is door de kleinschaligheid erg gezellig en heeft bovendien ook een interessanter biermenu, met naast eigen bieren ook veel samenwerkingen van andere Berlijnse brouwers. Ook hebben ze een mooie collectie (natuur)wijn (wij dronken een Pet Nat uit de Pfalz) en cocktails (onze keuze viel op een gerookte appelcider met witte chocolade). Alles was heel bijzonder en bijzonder lekker en daarnaast ook heel goed betaalbaar.
Fernsehturm
Een goede stedentrip is altijd een combinatie van onbekende pareltjes ontdekken én het bezoeken van beroemde trekpleisters. Zodoende brachten we een bezoek aan de Fernsehturm. Deze 368 meter hoge toren is een van de hoogste van Europa. Een razendsnelle lift brengt je naar een uitkijkplatform op ruim 200 meter. Hier kun je in 360 graden de stad en de verre omgeving bekijken. Informatieborden vertellen welke beroemde gebouwen er allemaal te spotten zijn. Wil je alles echt op je gemak bekijken, dan is het ook mogelijk om het restaurant in de toren te bezoeken. Deze draait langzaam rond, zodat je tijdens je ontbijt, lunch, diner of borrel de hele stad kan zien. Je hebt hiervoor wel een ander kaartje nodig. Let hier dus op bij het reserveren.
Alexanderplatz
In de tijd dat Oost en West nog gescheiden waren, was Alexanderplatz het centrale plein van Oost-Berlijn. Nu oogt het plein een beetje te groot maar op en rond het plein zijn wel heel veel winkels te vinden. Vooral de grote ketens vind je hier en in het nabijgelegen winkelcentrum Alexa. Ook zit hier een groot filiaal van Galeria Kaufhof. Leuk om te bewonderen is het Weltzeituhr met de tijden in verschillende steden wereldwijd. Vanaf hier wandelen we via de Rosa-Luxemburg-Straße en Torstraße (met een bezoekje aan de winkel van Supreme) richting de wijk Prenzlauer Berg
Prenzlauer Berg
Ben je op zoek naar de alternatieve kant van Berlijn, dan is de Prenzlauer Berg een aanrader. We waren er al een keer geweest onderweg naar het Mauerpark, maar dat was op zondag, als de winkels dus dicht zijn. Op maandag keerden we weer terug naar de wijk. We beginnen in de Oderberger Straße, een relaxte straat met veel horeca en het belangrijkste filiaal van vintage store Paul’s Boutique. Ook al ben je niet op zoek naar een tweedehands kledingstuk, dan is het alsnog de moeite waard om het zeer eclectische interieur te bewonderen.
Iets verderop in de straat gaan we langs Hokey Pokey, waar we misschien wel het lekkerste ijs van Berlijn proeven. Niet vreemd als je bedenkt dat eigenaar Niko Robert in de keuken heeft gestaan van meerdere restaurants met Michelinsterren. Er is keuze uit bijzondere smaken en het ijs is vaak voorzien van heerlijke chunks.
De leukste straat van Prenzlauer Berg is waarschijnlijk de Kastanienallee. Deze straat is een walhalla voor liefhebbers van mode, design en lekker eten. Hier vind je geen grote ketens, maar onafhankelijke zaken van lokale ondernemers en voedsel van over de hele wereld. Met mooi weer zit je heerlijk op een van terrassen. Zeker als op warme dagen de kenmerkende kastanjebomen van de Allee voor schaduw zorgen. Via de Kastanienallee zakken we af richting Mitte via de Rosenthaler Straße. Ook hier barst het van de leuke winkels en horecazaakjes. Langzaam maar zeker zie je ook steeds meer merken en ketens opduiken zoals Carhartt, Fred Perry en Apple.
Manifesto Market
In de omgeving van Postdamer Platz is veel nieuwbouw. Hier verschijnen steeds meer en meer winkels en horeca. In een splinternieuw winkelcentrum aan de Alte Potsdamer Straße zit de Manifesto Market. Het principe foodhall is wereldwijd bekend, maar deze is net even anders. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om een tafel te reserveren, waardoor je een gegarandeerde plek hebt om te zitten. Verder zijn de deelnemende restaurants met zorg geselecteerd. Ben je liefhebber van een bepaalde exotische keuken, dan weet je dat je op deze plek moet zijn voor goed en authentiek eten. Je kunt zowel kiezen voor streetfood als chique sushi, cocktails en wijnen.
Admiralspalast
Het Admiralspalast is een theater uit 1910 en een van de weinige gebouwen die ongeschonden waren na de Tweede Wereldoorlog. Vanuit de drukke winkelstraat Friedrichstraße stap je via een poort naar een binnenplaats met daar de ingang naar het ‘paleis’. Binnen is het echt een klassiek muziektheater met een gigantische kroonluchter en rood pluchen klapstoeltjes. Het programma is divers en bevat naast Duitse acts ook regelmatig internationale artiesten. Wij zagen er de Amerikaanse singer/songwriter Adrianne Lenker een onwaarschijnlijk mooi optreden geven.
Rough Trade
Voor muziekliefhebbers is Rough Trade een interessante naam. Na hun beroemde platenzaken in Londen en Brooklyn, New York is er sinds kort ook een filiaal in Berlijn. Daarvoor moet je wel naar Neukölln, een wijk in opkomst. De centrale straat in de wijk is de Karl-Marx-Straße, waar je een bonte verzameling treft van Turkse bakkers, goedkope kledingzaken en een flink aantal ketens. Interessant is de Nike Factory Store, waar je door goed te zoeken leuke items voor weinig kunt scoren. Het belangrijkste voorbeeld van de oprukkende gentrificatie in deze straat is een splinternieuw pand waarin onder andere een hip hotel met infinity pool moet komen. In de meeste ruimtes van het gebouw zijn ze nog druk aan het bouwen, maar de platenzaak Rough Trade is al open.
Binnen vinden we een zeer uitgebreide collectie vinyl, maar ook een rek vol T-shirts en een tafel met platenspelers en effectpedalen. In de winkel zit ook een klein barretje met koffie van het lokale Five Elephant, natuurwijn en craft beer. Een heerlijke plek om even te hangen en over muziek te praten. De tijd vloog zo snel dat dit de laatste stop in Berlijn was voordat we in ons hotel de koffers moesten halen
The Big Dog
Voordat we aan de reis terug naar Nederland begonnen aten we nog wat in een eettentje dat bij ons hotel hoort, maar die ook voor niet-hotelgasten te bezoeken is. The Big Dog heeft een breed aanbod in culinaire hotdogs (inclusief vega en vegan-opties). De broodjes zijn bijzonder goed gevuld. Naast de hotdog nemen we nog een biertje van BRLO en een portie frites met daarop nutella (en zout). Dat smaakte boven verwachting lekker.
Berlin WelcomeCard
Tot slot: voor het reizen door de stad gebruikten we de Berlin WelcomeCard. Hiermee reis je onbeperkt door de stad met elke vorm van openbaar vervoer en krijg je ook nog eens fikse korting bij toeristische attracties. Er zijn twee verschillende versies: AB en ABC. Met die eerste reis je onbeperkt door de stad en met de tweede kun je ook heen en weer naar Potsdam en het vliegveld Berlin Brandenburg.
