Focus op De Dood van Marat in Brussel

Een van de topstukken in de toch al indrukwekkende collectie van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België in Brussel is De dood van Marat (of De moord op Marat) door Jacques-Louis David. Tot en met 7 augustus is er een tentoonstelling waarin dit schilderij centraal staat.

Natuurlijk is De dood van Marat het middelpunt van de expositie. Jacques-Louis David schilderde het in een roerige tijd. De kunstenaar zelf was politiek actief. De moord op zijn vriend en medestander Jean-Paul Marat inspireerde hem tot het maken van het doek. Opvallend hierbij zijn natuurlijk het bad waarin Marat ligt en de brief die hij in zijn linkerhand houdt.

Het feit dat Jean-Paul Marat in bad ligt komt door de huidziekte waar hij veel last van had. Om de jeuk te verzachten bracht hij een groot deel van de dag in bad door. De brief in zijn hand is zo bijzonder, omdat daarin de naam staat van de moordenaar: Charlotte Corday d’Armont.  Naast het schilderij hangen links en rechts scans van het doek die zijn gemaakt met behulp van infrarood- en röntgentechnieken.

Tweede Jaar

Hierop zie je hoe Jacques-Louis David aanpassingen heeft gedaan om zijn schilderij meer impact te geven. Zo verplaatste hij de brief van de rechter- naar de linkerhand, waardoor deze veel meer opviel en hij de naam van de moordenaar duidelijk kon vermelden. Ook veranderde hij de jaartal op het schilderij van 1793 naar L’AN – DEUX, het tweede jaar na de Franse Revolutie.

Van De dood van Marat is ook een aantal kopieën bekend. Ook deze zijn in dezelfde zaal te zien. Het is mooi om te zien hoe er subtiele verschillen zijn. Tegenover het wereldberoemde kunstwerk hangt het imponerende Mars ontwapend door Venus, het laatste werk dat David maakte in 1824, een jaar voor zijn dood. Hij begon eraan toen hij al 73 jaar was en het kostte hem 3 jaar om het te voltooien.

Borsthaar

In de tweede zaal zien we hoe De dood van Marat kunstenaars heeft geïnspireerd en blijft inspireren. De grote blikvanger in deze ruimte is een driedimensionale kopie door kunstenaar Gavin Turk. Deze kunstenaar maakte een exacte kopie van zijn eigen lichaam en plaatste deze in een moderne badkuip. Het schijnt dat het borsthaar op de sculptuur van de kunstenaar zelf is.

Rondom zijn er schilderijen en sculpturen te zien die direct op indirect verwijzen naar De Dood van Marat. Zo maakte Pablo Picasso een serie tekeningen die hij vooral baseerde op de compositie van David. Het mes en de moordenaar, die bij het origineel ontbreken, krijgen bij Picasso een dreigende hoofdrol. Ook Ai Weiwei heeft zijn eigen draai aan het werk gegeven. Zijn werk valt op, omdat het gemaakt is van LEGO-steentjes. Daarmee heeft hij een zelfportret gemaakt waarbij hij dood op een strand ligt. Een expliciete verwijzing naar de vluchtelingencrisis. Door dit werk de titel De Death of Marat te geven krijgt het nog een extra politieke lading.