Sensueel kijkende vrouwen en overdadig gebruik van bladgoud. Dat zijn de eerste associaties die in je opkomen als je aan het werk van Gustav Klimt denkt. De Oostenrijkse kunstenaar was echter veel meer dan dat. Het Van Gogh Museum laat in de expositie Golden Boy Gustav Klimt zijn veelzijdigheid zien en toont ook de inspiratiebronnen van de kunstenaar.
Natuurlijk speelt Vincent van Gogh daarbij ook een rol, vandaar dat het Van Gogh Museum deze tentoonstelling heeft opgezet samen met het Belvedere in Wenen. Voor de expositie is veel onderzoek gedaan naar de collega-kunstenaars die Klimt gekend heeft en de werken die hem hebben geïnspireerd. Hierdoor krijg je een uitgebreid en compleet beeld van het werk en de mens Gustav Klimt.
Decorbouw
Er is gekozen voor een chronologische volgorde, waardoor je goed de verschillende fases in het oeuvre van Klimt kan zien en welke kunstenaars hem in welke periode inspireerden. Daar zitten behoorlijk wat Nederlanders tussen. In het prille begin zien we Klimt heel precies werken in de lucratieve decorbouw. Dit deed hij samen met zijn broer Ernst en hun vriend Franz Matsch. In dit werk zien we bijvoorbeeld invloeden terug van Lourens Alma Tadema.
Na de dood van zijn broer stort Gustav zich volledig op de schilderkunst. Langzaam maar zeker zien we de stijl ontwikkelen naar wat we nu als typisch Klimt zouden omschrijven. En ook hier komt een Nederlander om de hoek kijken. Het prachtige werk Waterslangen II (dat voor het eerst in ruim 60 jaar voor het grote publiek te zien is) vertoont veel overeenkomsten met een schilderij van Jan Toorop dat ernaast hangt.
Vervolgens stap je als bezoeker een replica van het Beethoven-fries binnen. Het origineel is een ode aan het werk van Ludwig van Beethoven en zijn Negende Symfonie in het bijzonder. Onder de muurschildering zie je studieschetsen en tekeningen van Gustav Klimt ter voorbereiding op dit enorme werk, maar ook werk van kunstenaars die hem hierbij wellicht hebben geïnspireerd. Stap je de Beethoven-fries weer uit dan sta je plots oog in oog met de sensuele Judith, één van de mooiste en bekendste werken van Klimt.
In het trappenhuis naar de volgende etage, waar het tweede deel van de expositie is, stap je plots in een interactief werk van ontwerper-kunstenaar Bas van Beek. Hij zoomde in op de details van de schilderijen van Klimt. Hieruit haalde hij kleine patronen en vormen die hij isoleerde en digitaal bewerkte. Vervolgens zijn hier stickers van gemaakt. De bezoeker staat het vrij om het trappenhuis flink te beplakken met deze stickers. Zo ontstaan nieuwe patronen die dagelijks veranderen. Wie goed kijkt, ziet in de zalen stickers naast de schilderijen die Van Beek heeft gebruikt. Zo zie je precies waar de vormen vandaan komen.
Veelzijdigheid
Gustav Klimt heeft ook een aantal landschappen geschilderd. Niet zijn bekendste werk, maar het is allemaal wel heel fraai gedaan. Het toont zeker de veelzijdigheid van Klimt. Hier komt de invloed van Vincent van Gogh het sterkst naar voren. Vooral Laan naar Kasteel Kammer uit 1912 heeft overduidelijke Van Gogh-kenmerken. Ernaast hangt een doek van Vincent van Gogh dat Klimt in die periode heeft gezien tijdens een expositie in Wenen.
Niet alleen Van Gogh is hier een inspiratiebron, want de landschappen van Klimt zijn behoorlijk divers. Hij heeft hier duidelijk ook nog gekeken naar collega’s als Claude Monet, Théo van Rysselberghe en Evard Munch. Door werken van deze kunstenaars naast de doeken van Gustav Klimt te hangen, krijg je als bezoeker een prachtig compleet beeld. Wat dan volgt is een bezoek van Klimt aan Parijs, waar hij onder de indruk is van de affiches van Henri de Toulouse-Lautrec. Iets totaal anders weer.
Finale
De finale bestaat uit het late werk van Klimt. We zien overdadig werk als de portretten van Adele Bloch-Bauer en Eugenia Primavesi, die je ogen trakteren op een stortvloed aan kleuren en patronen en een indrukwekkend onafgemaakt werk: De bruid. Dit werk stond op een ezel in het atelier toen hij in 1918 overleed. Hier krijg je een inkijkje van hoe Klimt te werk ging en in welke richting hij zich als kunstenaar aan het ontwikkelen was. Zeer indrukwekkend.
De tentoonstelling Golden Boy Gustav Klimt. Inspired by Van Gogh, Rodin, Matisse… loopt van 7 oktober tot en met 8 januari 2023. Het is vanwege de verwachte drukte aan te raden om van te voren online een ticket met tijdslot te boeken. Van 3 februari tot en met 29 mei 2023 zal de expositie te zien zijn in de Österreichische Galerie Belvedere in Wenen.
De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door Rosaline Wong en HomeArt, Turing Foundation, Fonds 21, Mondriaan Fonds, Blockbusterfonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting Zabawas, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Vereniging Rembrandt, Hyundai en The Fanzhi Foundation for Art and Education. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft namens de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een indemniteitsgarantie toegekend.
