Antwerpen staat de rest van 2024 in het teken van James Ensor. Middelpunt is de overzichtstentoonstelling in het KMSKA, maar ook andere musea in de stad doen mee aan het Ensor-jaar. In het modemuseum MoMu slaat men heel mooi een brug tussen Ensor en de hedendaagse maatschappij. De rode draad hierbij is make-up.
Wie aan de beroemde schilderijen van James Ensor denkt, denkt al snel aan maskers en maskerades. Als je vervolgens gaat kijken naar de etymologische oorsprong van het woord make-up zie je dat deze afkomstig is van het werkwoord to make up. Dat verwijst weer naar het theater, waar de acteurs voor hun rol hun karakter moesten samenstellen met behulp van beweging, taal, kostuums en natuurlijk ook cosmetica. Uiteindelijk zijn we voor de materialen waarmee we de delen van ons gezicht kleuren en/of accentueren het woord make-up gaan gebruiken.
De ware ik
Er zijn dus overeenkomsten te vinden in het gebruik van de maskers op de schilderijen van Ensor en de make-up in de hedendaagse cultuur en dan in het bijzonder in de wereld van de mode. De maskers van Ensor zijn vaak niet om de identiteit te verbergen, maar juist om de ware ik van de persoon te tonen. Dat zou je ook kunnen zeggen van make-up. Veel gebruikers van make-up willen met de hulp van cosmetica een ideaal beeld van zichzelf maken. Of in ieder geval zichzelf een stuk mooier maken.
Voor de liefhebbers van het werk van Ensor zelf begint de expositie met originele werken van de Belgische kunstenaar. Dit alleen al is een reden om het MoMu niet over te slaan bij een bezoek aan Antwerpen. Er hangen in totaal 12 schilderijen van Ensor in deze tentoonstelling, aangevuld met een ets uit Museum Plantin-Moretus. Ook fotograaf Cindy Sherman die in het kader van het Ensor-jaar exposeert in fotografiemuseum FOMU is hier te zien. Je zou dus kunnen zeggen dat alle Ensor-tentoonstellingen hier samenkomen. Maar er is meer.
Schetsboeken
Zoals gezegd vormt make-up de rode draad. Zodoende maak je in het MoMu kennis met de meest vooraanstaande make-up-artiesten uit de haute couture. Zo is er grote aandacht voor de trendsettende Inge Grognard in een bijzonder videoportret en zien we haar werk voor onder andere Balenciaga, Martin Margiela en Rick Owens. Daarnaast zien we de schetsboeken van haarstilist Julien d’Ys, wat al kleine kunstwerken op zich zijn. Je ontdekt hoe make-up-trends van de catwalk via social media naar het straatbeeld gaan en hoe digitale filters de rol van fysieke make-up deels overnemen.
Tussendoor is er volop kunst. Zo staan we oog in oog met een portret van Carmela Soprano door Issy Wood (naast intieme portretten van Wood zelf), moeten we gniffelen om het bizarre werk van Genieve Figgis (waarin we veel overeenkomsten met James Ensor zien) en bewonderen we de prachtig uitgelichte maskers van Walter Van Beirendonck. Je kunt met recht spreken dat we deze expositie eigenlijk bezochten in het kader van James Ensor, maar dat we met heel veel nieuwe inzichten en namen weer naar buiten gingen. Maskerade, make-up & Ensor is een verleidelijke ontdekkingsreis langs de grenzen van kunst en mode.
Maskerade, make-up & Ensor in het MoMu is te zien tot en met 2 februari 2025.
Kijk voor het volledige Ensor expoprogramma in Antwerpen op: https://visit.antwerpen.be/ensor-in-antwerpen
Voor meer informatie over gemakkelijk en comfortabel reizen met de trein naar Vlaanderen: https://www.nsinternational.com/nl/belgie/
