Christopher Nolan graaft diep met Oppenheimer

Over het leven van J. Robert Oppenheimer valt heel veel te vertellen. Christoper Nolan neemt er drie uur de tijd voor in de film Oppenheimer. Op sommige momenten voelt dat als een lange zit, maar het geweldige acteerwerk, de prachtige beelden en natuurlijk het verhaal zorgen dat je toch geboeid blijft. Na afloop zal deze film nog lang blijven rondzingen.

Grofweg kun je de film in drie stukken onderverdelen. Als eerste is er de ontwikkeling van J. Robert Oppenheimer (Cillian Murphy) van student tot vooraanstaand natuurkundige. Daarna volgt een soort van wapenwedloop tegen de nazi’s en tot slot is er de vervolging van Oppenheimer vanwege zijn communistische sympathie. Een korte epiloog zorgt daarna voor een afgeronde afloop. Af en toe kiest Nolan ervoor om de drie verhaallijnen, die in principe chronologisch zijn, door elkaar te laten lopen. Centraal hierbij staat het conflict tussen Oppenheimer en Lewis Strauss (Robert Downey jr.).

Albert Einstein

De paden van Strauss en Oppenheimer kruisen zich een paar keer en dat alles blijkt bij Strauss voor rancune te zorgen. Niet alleen staan ze politiek lijnrecht tegenover elkaar, maar het lijkt erop dat Strauss zich beledigd voelde na een gesprek tussen Oppenheimer en Albert Einstein. Het is interessant om de film te analyseren op basis van de verhoudingen tussen de twee, maar dat zou helaas voor spoilers zorgen. Ondanks het feit dat alles op waargebeurde feiten berust, zit er wel degelijk spanning in de film. Het einde van de film is door de montage en de opzwepende muziek zelfs zodanig spannend dat je tijdens de aftiteling even moet bijkomen. Niet zozeer van het verhaal alleen, maar vooral vanwege de manier waarop Nolan het brengt.

Leiden

Het is bekend dat Christopher Nolan niets aan het toeval overlaat. Hij selecteerde voor deze film een indrukwekkende sterrencast, waarbij een aantal kleine bijrollen door vooraanstaande wetenschappers is vervuld. Ook Nolan’s dochter heeft een klein rolletje. Daarnaast is de film op prachtige wijze op 70mm geschoten door Hoyte van Hoytema en zorgde Ludwig Göransson voor zeer passende muziek. Toch heb ik me tijdens de film aan een detail gestoord. Iets dat echt beter had gekund en gemoeten. Een klein deel van de film speelt zich namelijk af in Leiden, waar Oppenheimer colleges gaf in het Nederlands. In de film spreekt hij echter een vreemd soort onverstaanbaar Duits of Deens. Een gemiste kans en bovendien erg slordig.

Nucleaire dreiging

Het grote publiek wereldwijd zal hier echter niet over vallen. Zij zien vooral een film die op zorgvuldige en liefdevolle wijze stilstaat bij een van de grootste natuurkundigen van de vorige eeuw. Iemand die niet alleen verantwoordelijk was voor wetenschappelijke doorbraken, maar ook de politieke geschiedenis voor altijd heeft bepaald. De twee bommen op Hiroshima en Nagasaki zijn gemaakt door Oppenheimers mensen. Het eindigde de Tweede Wereldoorlog, maar wel voor een verschrikkelijk hoge prijs. Bovendien ontstond al snel de Koude Oorlog en de vreselijke nucleaire dreiging die zelfs nu nog af en toe oplaait.

Mccarthyisme

Tot slot staat de film stil bij het vreselijke politieke klimaat in de Verenigde Staten na de Tweede Wereldoorlog, waarin het Mccarthyisme het debat voor een groot deel bepaalde. Ook J. Robert Oppenheimer lijkt hier slachtoffer van te worden, zeker als Lewis Strauss besluit hem dwars te zitten. Het laatste deel van de film is daarom plots een combinatie van een politiekdrama en een rechtbankfilm. Door slechts één iconische wetenschapper te volgen, weet Christopher Nolan een film te maken met vele gezichten. De regisseur durft het aan om diep te graven naar verhalen en personages. Dat zorgt ervoor dat je als kijker veel personages en verhaallijnen voor je kiezen krijgt. Dat maakt Oppenheimer tot een indrukwekkend epos dat net even te intelligent is om een blockbuster te kunnen zijn.

Tip: ga de film vooral bekijken in zaal 1 van het EYE in Amsterdam. Dat is de enige zaal in Nederland waar je de film op het oorspronkelijke 70mm-formaat kunt bewonderen.