Joan Derk van der Capellen tot den Pol speelde een belangrijke rol in de totstandkoming van de democratie in Nederland. In het boek De Burgerbaron vertelt historicus Luc Panhuysen zijn bijzondere verhaal.
Aan het einde van de 18de eeuw was Nederland politiek gezien een ingewikkelde rommel. Stadhouder Willem V had officieel de touwtjes in handen, maar op lokaal niveau had vooral de adel het voor het zeggen. Joan Derk van der Capellen behoorde ook tot de adel, maar was niet echt rijk. Een carrière in de politiek was voor hem de beste optie, maar ook dat was niet zomaar geregeld.
Politiek steekspel
Dat het hem uiteindelijk wel zou lukken, is vanaf het begin van het boek duidelijk. De Burgerbaron begint met een groots banket in Amsterdam waar Joan Derk van der Capellen tot den Pol eregast is. In de hoofdstukken die volgen, komen we te weten welke stappen de baron heeft moeten zetten om zover te komen. Waar in Het Monsterschip, het vorige boek van Panhuysen, het verhaal draaide om oorlogsschepen en zeeslagen draait het nu vooral om het politieke steekspel. Het kost Joan Derk behoorlijk wat moeite om aan de macht te komen.
Pamflet
Een van de belangrijkste wapens van de burgerbaron is de pen. Vooral het pamflet Aan het Volk van Nederland uit 1781 speelt een belangrijke rol in de democratisering van Nederland. Destijds had het pamflet een anonieme afzender, maar inmiddels weten we dat Joan Derk van der Capellen de auteur was. Het pamflet zorgt voor een politiek kantelpunt in de geschiedenis van ons land, waardoor langzaam maar zeker ook burgers inspraak hadden.
Tegelijkertijd speelt ook het onafhankelijk worden van de Verenigde Staten en de politieke machtsverhoudingen tussen Nederland, Engeland, Frankrijk en Pruisen een interessante rol. Dit maakt De Burgerbaron tot een razend interessant boek. Luc Panhuysen bezit de kunst om geschiedenis te laten sprankelen.