Ben je op zoek naar een reisbestemming ‘off the beaten track’? Dan is de Poolse regio Koejavië-Pommeren (Kujawsko-Pomorskie) een aanrader. Je vindt er eeuwenoude steden, ongerepte natuur, prachtige kastelen, culinaire hoogstandjes en heel veel gastvrijheid. In dit artikel focussen we op de steden in de regio.
Het woiwodschap (vergelijkbaar met een Nederlandse provincie) ligt in het noordwesten van Polen, grofweg tussen Warschau en Gdansk. Het landschap is hier divers, met oeroude bossen, meren, heuvelachtig gebied en uitgestrekte valleien rondom de rivieren die hier stromen. Verspreid door het landschap vind je steden met heel veel geschiedenis en ook opvallend veel kastelen. De kerken en kastelen zijn prachtige voorbeelden van de baksteengotiek die je in deze regio veel tegenkomt.
Een rondreis door dit woiwodschap is zeer de moeite waard, maar er zijn ook steden die zich uitstekend lenen voor een stedentrip. De twee hoofdsteden van Koejavië-Pommeren zijn perfect voor een lekker lang weekend en zijn mooi te combineren omdat ze slechts 30 kilometer uit elkaar liggen, maar er is ook een aantal interessante kleinere steden dat zich perfect leent voor een korter bezoek.
Toruń
De bekendste van de twee is Toruń, een stad die goed is te vergelijken met het populaire Krakau, maar dan veel minder toeristisch. Het historische centrum van deze Hanzestad staat al sinds 1987 op de werelderfgoedlijst van de UNESCO. Je kunt dus met recht spreken van een levendig openluchtmuseum. Een mooi startpunt voor een wandeling door de binnenstad is het Oudestadsraadhuis. Het gebouw uit eind 14de eeuw is een prachtig voorbeeld van de baksteengotiek en heeft een toren die je kunt beklimmen voor een uitzicht over de stad.
Toruń is de geboortestad van astronoom en wiskundige Nicolaas Copernicus. Het bijzonder mooie huis waar hij is geboren herbergt nu een museum over zijn leven. Zeer de moeite waard. Net als de andere beroemde musea in de stad. Zo heeft Toruń een Centre Of Contemporary Art waar je werken kunt bekijken van beroemde Poolse moderne en hedendaagse kunstenaars. Van een geheel andere orde is het Muzeum Toruńskiego Piernika waar gemberkoek (gingerbread) centraal staat. Tip: skip na afloop de museumwinkel en ga naar Iga Sarzyńska voor het beste gingerbread van de stad.
Kasteel
Een andere aanrader in de oude stad van Toruń zijn de ruïnes van het kasteel. Ooit gebouwd door de Duitse Orde, maar in 1454 verwoest door de lokale bevolking die het niet eens was met de hoge belasting die de Orde oplegde. Ondanks dat er niet veel meer over is van het kasteel blijft deze indrukwekkend, zeker omdat het middenin de stad te vinden is. Ook de moeite waard is het wandelen langs de oevers van de Wisła waar je een uitzicht hebt op de rivier, de bossen op de andere oever en de oude stadsmuren.
Het is ook een zeer geschikte stad voor de liefhebbers van lekker eten en drinken. Het mooie aan Polen is dat je overal kunt neerstrijken zonder dat je op de prijzen hoeft te letten. Uit eten is hier heel goed betaalbaar. Een mooie bijkomstigheid tijdens het maken van een reis. Bijvoorbeeld bij het chique Chleb i Wino aan het Rynek Staromiejski bij het Oudestadsraadhuis. Ook de moeite waard is het veganistische café Pers dat in een prachtig oud pand zit en waar de lokale kunstenaars en hipsters samenkomen.
Bydgoszcz
De andere hoofdstad van het woiwodschap is Bydgoszcz. Deze stad is minder bekend als Toruń, maar daarom niet de moeite waard. Integendeel zelfs. Bydgoszcz was een van de grote verrassingen van deze reis. Deze stad is minder een openluchtmuseum dan de steden in de regio, maar heeft genoeg moois te bieden. Er is een oud centrum rondom het het centrale plein Stary Rynek en aan de andere kant van de rivier de Brda is een ander deel van het centrum te vinden. Hier zijn de gebouwen minder oud, maar nog steeds monumentaal.
Een goede manier om de stad een beetje te ontdekken is door het maken van een boottocht over de Brda. Dat kan vanaf de Rybi Rynek. Je ziet niet direct de hoogtepunten van de stad, maar je ontdekt wel de rijke geschiedenis van Bydgoszcz en je ziet hoe de stad nog steeds in beweging is. Er is veel nieuwbouw en renovatie langs het water. Onderweg stopt de boot om in een sluis (Śluza Miejska) een hoogteverschil te overbruggen. Erg leuk en lekker ontspannend.
Cocktailbar
Het oude deel van het centrum op de zuidoever is op zijn leukst in de avonduren. Het draait hier namelijk vooral om de horeca. Overal vind je leuke plekken om wat te eten of te drinken. Echt voor ieder wat wils. Zo aten wij bij Apteka, een hip restaurant met cocktailbar in een voormalige apotheek. De live jazz op het terras was een zeer aangename verrassing.
Na afloop gingen we naar Prolog9, het beste biercafé van de stad. Van te voren kregen we de waarschuwing dat de muziek daar nogal ruig kon zijn (metal), maar toen we aan kwamen lopen hoorden we grappig genoeg Careless Whisper van George Michael. Binnen was er een zogenaamde tap takeover van Browar Monsters uit Warschau. Zij brachten geweldige bieren met veel fruit, wilde gisten en vatrijping. Prolog9 heeft overigens ook een mooie collectie single malts.
De volgende dag brachten we een bezoek aan het centrum op de andere oever van de Brda. Hier vind je statige gebouwen uit grofweg de periode tussen 1850 en 1950. Vooral de wijk rondom het conservatorium is erg mooi en hier zijn ook leuke cafés en restaurants te vinden. Vooral het rijtje in de straat Gimnazjalna is de moeite van het bezoeken waard. Bij Landschaft hebben ze bijvoorbeeld de beste koffie van de stad.
Als afsluiting van ons bezoek aan Bydgoszcz gingen we naar Wyspa Młyńska of Mill Island. Deze plek in de stad is zich razendsnel aan het ontwikkelen tot hotspot. Centrale plek is Młyny Rothera, een gigantisch pakhuis dat onlangs prachtig is gerenoveerd. Binnenkort moeten hierin exposities, winkels en horeca te bezoeken zijn. Vanaf het dakterras heb je een prachtig uitzicht.
Het hotel waar we logeerden is trouwens nog een reden om Bydgoszcz te bezoeken. Rezydencja Sowa is een splinternieuw hotel op een centrale plek in de stad. Alles klopte hier: het perfecte bed, een luxe badkamer, de geluidsdichte kamer en het ontbijt à la carte zijn slechts een paar voorbeelden hiervan.
Net buiten de stad is trouwens een bijzondere plek te vinden die je niet mag overslaan bij je bezoek. Het Exploseum is een museum gewijd aan een donkere bladzijde van de geschiedenis van Bydgoszcz. In de Tweede Wereldoorlog hadden de nazi’s hier een enorm complex gebouwd om explosieven te fabriceren. Om de locatie verborgen te houden voor geallieerde bommenwerpers waren de gebouwen goed gecamoufleerd en verstopt in het bos.
Onder leiding van een gids kun je een tocht maken door een gerestaureerd deel van de fabriek. Onderweg hoor je gruwelijke verhalen over bijvoorbeeld de zeer slechte werkomstandigheden. Urban explorers kun de rest van het gebied verkennen. Wie goed zoekt zal goed verstopte fabriekshallen vinden.
Grudziądz
Prachtig gelegen aan de Wisła is Grudziądz een stad vol geschiedenis. Het oude centrum is compact, maar het bezoek zeker waard. Vooral de eeuwenoude pakhuizen die ook dienst deden als fortificatie zijn indrukwekkend. Wie langs de rivier wandelt heeft een perfect zicht op die middeleeuwse deel van de stad. Via trappen kun je omhoog naar de stad zelf. Hier vind je een paar mooie kerken en een oud stadhuis. Iets verderop is de ruïne van het kasteel van Grudziądz te vinden. Vanuit de enige toren die nog intact is heb je een adembenemend mooi uitzicht over stad, rivier en landschap.
Chełmno
Chełmno nad Wisłą staat ook wel bekend als City of Lovers. Dit vanwege een relikwie in de belangrijkste kerk van de stad. Dit is namelijk een deel van de schedel van Sint-Valentijn. Dit zorgt dat Chełmno populair is bij verliefde stelletjes en dat er ook veel bruiloften worden gehouden. Verder valt deze kleine stad op vanwege het feit dat alles zeer authentiek oogt. Het centrum van deze oude Hanzestad staat vol met monumenten, maar weet het internationale toerisme (nog) niet te lokken.
Hierdoor is Chełmno een beetje vervallen. Er is overduidelijk niet genoeg geld om alles op te knappen. Aan de ene kant zonde, maar het maakt ook dat de stad echt aanvoelt als een onontdekte parel. Het tempo lijkt hier ook lager te liggen dan in de andere Poolse steden die we bezochten. Dat maakt Chełmno heerlijk om een paar uur door rond te dwalen. Zo ontdek je de zeer fotogenieke straten en de her en der verborgen moderne street art.
In het compacte centrum, dat op een heuvel ligt, vind je de weg naar het centrale marktplein met het stadhuis altijd terug. In dat stadhuis zit overigens een klein museum over de geschiedenis van de stad. Een andere blikvanger is de Maria-Tenhemelopneming-kerk, wederom een voorbeeld van de baksteengotiek. Binnen zie je het altaar van St. Valentijn en een opvallend hert dat het weer kan voorspellen.
Voor een paar złoty kun je de toren beklimmen, waarna je een prachtig uitzicht over het stadje hebt en waar je tegelijkertijd de architectuur van de kerk van dichtbij kunt bewonderen. Eenmaal weer beneden is het niet ver lopen naar restaurant Karczma Chełmińska. Hier eet je typische gerechten uit de streek.
Toruń en Bydgoszcz lenen zich uitstekend voor een bezoek van een paar dagen. De andere steden zijn leuk voor een dag of een dagdeel. Onderweg is ook genoeg te zien. In een andere artikel met tips voor Koejavië-Pommeren lees je meer over de natuur, de kastelen en culinaire hoogtepunten.
