Naar Zwitserland reis je wellicht in eerste instantie voor de overweldigend mooie berglandschappen, maar het land heeft meer te bieden. Onder de noemer Art Museums of Switzerland presenteert het land zich als bestemming voor liefhebbers van kunst. Wij reisden af naar Zwitserland om een paar van die musea te bezoeken. In dit artikel focussen we ons op Zürich, maar we brachten ook een bezoek aan Bazel en Genève.
Kunstmuseum Zürich
Het Kunstmuseum in Zürich is het grootse museum voor kunst in Zwitserland. Een perfecte plek om de culturele reis te beginnen. Rondom de Heimplatz staan meerdere gebouwen van het museum. Let hierbij zeker op het oude gebouw met daarvoor La porte de l’enfer van Auguste Rodin. Na het bewonderen van deze ‘hellepoort’ steken we het plein over voor een bezoek aan het nieuwste gebouw van het Kunstmuseum. Deze is ontworpen door de beroemde architect David Chipperfield.
Op de bovenste verdieping van het gebouw vind je een van de belangrijkste collecties van het museum: Stiftung Sammlung E.G. Bührle. Deze collectie is zowel indrukwekkend als controversieel. Emil Georg Bührle was namelijk gedurende de Tweede Wereldoorlog directeur van een fabriek die wapens leverde aan Duitsland. De riante inkomsten die daaruit voortvloeiden stak Bührle in de aanschaf van kunst. Regelmatig waren dat schilderijen die hij kocht van gevluchte joden. Emil Georg Bührle heeft altijd gezegd dat hij elk doek voor een marktconforme prijs heeft gekocht en dat er nooit sprake van dwang is geweest.
Er lopen op dit moment nog steeds onderzoeken naar de herkomst van alle kunst, maar vooralsnog heeft Bührle het voordeel van de twijfel. Het kost misschien wat moeite om de kunst los te zien van dit verhaal, maar de collectie op zichzelf is indrukwekkend. De focus ligt op het impressionisme en binnen die stroming heeft Bührle meerdere topstukken weten te verzamelen. Ook in de periode voor de oorlog. Hij was namelijk een van de eersten die bij Claude Monet langsging en interesse toonde in de Nymphéas (Waterlelies). Verder zien we prachtige werken van onder andere Van Gogh, Seurat en Cézanne.
Een andere belangrijke collectie in het Kunstmuseum Zürich is de Sammlung Merzbacher. In deze collectie zien we veel expressionisten en klassiek moderne kunstenaars als Matisse, Kandinsky, Picasso en schilders van Der Blaue Reiter in combinatie met futuristen en constructivisten. Denk aan werk van Calder, maar ook aan een moderne installatie van Pipilotti Rist. Die laatste is een grote donkere zaal vol met lichtgevende lampjes en rustgevende muziek. Het voelt aan als een infinity room van Kusama, maar dan zonder spiegels.
Tot slot bekijken we ook nog de afdeling met moderne en hedendaagse kunst (vanaf 1945). Hier zien we veel werk van Cy Twombly, Jackson Pollock en Mark Rothko. Het indrukwekkende hoogtepunt hier is een zaal waar schilderijen van Gerhard Richter en Andy Warhol naast elkaar hangen. In beide werken zijn min of meer dezelfde grijstinten gebruikt en beiden gaan op lugubere wijze over de dood. Deze combinatie van kunstwerken maakte echt diepe indruk.
Dada en Cabaret Voltaire
Een goede manier om een stad te ontdekken is door een stadswandeling met een gids te boeken. In Zürich is het mogelijk om zo’n wandeling met het thema Dada te doen. Tijdens de wandeling kom je van alles te weten over het ontstaan van het dadaïsme in Zürich en zie je ook nog eens een groot deel van de oude stad. Een win-win dus. Al direct bij het begin op het centraal station blijkt dat dada nog steeds springlevend is in Zürich. Dit mede dankzij kunstenaar/muzikant Dieter Meier (bekend van o.a. de band Yello). In de hal van het station zien we een gouden bal in een gat in de grond zitten, een van vele projecten van Meier in de stad. Later zullen we ook nog zien dat hij in Zürich op meerdere locaties volstrekt willekeurige voorwerpen met bladgoud heeft bewerkt.
Wat de oorspronkelijke dadaïsten betreft: daarvan zien we vooral de plekken waar ze woonden en werkten. Hoogtepunt hierbij is een bezoek aan de Spiegelgasse. Hier bevindt zich het pand waar in februari 1916 de eerste avond van Cabaret Voltaire werd georganiseerd. Heden ten dage kun je in het pand terecht voor een bont ingericht café, een expositieruimte (waar werk van Lee Scratch Perry te zien was), een bibliotheek en ruimtes waarin van alles wordt georganiseerd. Loop je verder door de Spiegelgasse dan kom je uit bij het huis waar Lenin een tijdje woonde toen hij in ballingschap was. Hij woonde daar in dezelfde periode als waarin slechts 100 meter verderop de dadaïsten hun voorstellingen gaven. Of Lenin wel eens langs is geweest is niet bekend, maar alleen al de suggestie is interessant.
Stadswandelingen zijn te boeken bij Zürich Tourist Information in het centraal station.
Circus Knie
Is een circus kunst? Daarover valt te discussiëren, maar zeker is dat veel kunstvormen raakvlakken hebben met het circus. Het Zwitserse Circus Knie behoort tot de wereldtop en dat was een reden om in Zürich een avond naar het circus te gaan. Van te voren kregen we nog een interessante rondleiding backstage waarin we de paardenstallen bezochten en ontdekten hoeveel mensen er nodig zijn voor een productie van dit niveau. Tijdens de show zagen we in hoog tempo zeer uiteenlopende optredens voorbij komen: acrobaten, dansacts, paardendressuur en een briljante komische goochelact. Heel slim had het circus ook een populaire Zwitserse band (Pegasus) uitgenodigd om tussendoor wat van hun hits te spelen. Al met al een zeer vermakelijke avond vol verwondering.
Circus Knie reist regelmatig rond door Zwitserland en doet daarbij steeds andere (grote) steden aan. Mocht je in een stad zijn waar het circus is neergestreken, dan moet je zeker een kaartje voor een voorstelling kopen.
Eten en drinken in Zürich
Tijdens ons (korte) bezoek aan Zürich hebben we gegeten en gedronken op een paar mooie locaties. Graag delen we deze ter inspiratie.
IGNIV Zürich by Andreas Caminada
Wil je echt bijzonder uit eten tijdens je bezoek aan Zürich? Dan kun je niet om IGNIV heen. Dit restaurant van chef Andreas Caminada heeft een twee Michelin-sterren en 17 punten bij Andreas Caminada. We eten daar een menu dat bestaat uit 21 kleine gerechtjes die met meerdere tegelijk op tafel komen. Het is de bedoeling dat je ze in een bepaalde volgorde eet voor de beste ervaring. Zodoende krijg je in korte tijd heel veel spannende smaken en texturen te verwerken.
Na afloop van het diner mag je nog langs de snoepwinkel in het restaurant om een klein doosje te vullen met zoetigheden voor onderweg. En dat nadat je al 5 verschillende desserts hebt geproefd. IGNIV is een van de meest unieke restaurants van Zwitserland en een culinaire ervaring die je niet snel zal vergeten.
Café Bar ODEON
Een bezoek aan Zürich is niet compleet zonder een hapje of drankje in ODEON. Dit café is al sinds de opening in 1911 een hotspot voor artistieke types en intellectuelen. Onder de vaste klantenkring behoorden onder andere Albert Einstein, Vladimir Lenin, Benito Mussolini, James Joyce en Friedrich Dürrenmatt. Het interieur in ODEON is voor het grote deel nog in originele staat. Wij waren er voor de lunch en aten een uitstekende ravioli met daarbij een fantastische cider van Mosterei Möhl (aanrader!).
Tibits
Zoek je een betaalbaar restaurant in Zürich, dan kom je al snel bij Tibits uit. Dit vegetarische restaurant is zeer populair onder studenten en vriendengroepen die snel en goedkoop iets gezonds en lekkers willen eten. Tibits heeft twee filialen naast elkaar, waarvan eentje voor afhalen en een snelle hap is en de ander van wat langer tafelen. Het eten haal je bij een buffet, waarna je het aan de bar laat wegen. We proefden van alles wat en waren oprecht onder de indruk van de verschillende zeer smakelijk gerechten. Aanrader!
Tibits is ook in andere Zwitserse steden te vinden.
Logeren in Zürich
Tijdens ons bezoek aan Zürich sliepen we in het fijne hotel 25hours Hotel Zürich West. Net buiten het centrum, maar met goede verbindingen met de tram naar stad en station. Ook is er van alles te doen op loopafstand waaronder een bezoek aan de Freitag Tower of het Museum für Gestaltung. Het hotel heeft mooie, moderne kamers en beschikt over heel veel sportfaciliteiten. Het is zelfs mogelijk om hardloopschoenen van On te lenen bij de receptie.
Reizen naar Zwitserland en door Zwitserland
Duurzamer reizen is voor ons erg belangrijk. Daarom hebben we de reis van een naar Zwitserland per trein gedaan en hebben we in Zwitserland ook gebruik gemaakt van het openbaar vervoer (treinen, trams en bussen). Met de Swiss Travel Pass reis je heel eenvoudig en comfortabel door het land. Onze ervaring met het Zwitserse OV is heel positief. Bovendien kun je met de Swiss Pass ook gratis (of met korting) naar binnen in heel veel Zwitserse musea.
