De lancering van een nieuwe editie van een nieuwe Hertog Jan Grand Prestige Vatgerijpt is inmiddels een flinke hype onder bierliefhebbers. En terecht, want de brouwers uit Arcen weten ieder jaar weer met iets heel bijzonders te komen. Dit jaar staat Portugal in de spotlights.
In Portugal is men op zoek gegaan naar smaken die goed zijn te combineren met de Grand Prestige van Hertog Jan. Uiteindelijk is gekozen voor vaten waar eerst Port Tawny, Moscatel, Madeira en Aguardente in hebben gerijpt. In de brouwerij in Arcen zijn de betreffende vaten opnieuw gevuld met Grand Prestige. Deze hebben vervolgens 12 maanden gerijpt in de kelder onder de brouwerij.
Verkoop
Om het resultaat te proeven reisden we af naar Arcen, waar een select gezelschap liefhebbers de Hertog Jan Grand Prestige Vatgerijpt Portugal kon proeven én aanschaffen. Voor deze unieke rondleidingen waren 1500 kaarten beschikbaar, maar er waren maar liefst 18.500 aanmeldingen. Alle 1500 geluksvogels hadden de kans om alvast een set met flessen of een losse fles te kopen. De reguliere verkoop is op maandag 20 september om 12.00 uur via de online brouwerijwinkel. Wees er op tijd bij! Vorig jaar was de Vatgerijpt in 30 minuten uitverkocht.
Voor de rondleiding hadden we nog tijd om iets lekkers te proeven in een bar die tijdelijk bij de brouwerij stond. Hier hadden ze de Grand Prestige uit 2016 op tap. Wat zo mooi is aan de Grand Prestige is dat de smaak van dit bier na een paar jaar bewaren van smaak verandert en op een smakelijke port gaat lijken. Een mooi bruggetje naar de Vatgerijpt-serie van dit jaar, want ook hier komt port aan bod. Tijdens de rondleiding én thuis hebben we de nieuwe bieren uitgebreid geproefd en komen tot de volgende conclusies en smaaknotities.
Hertog Jan Grand Prestige Vatgerijpt Port Tawny
Het eerste bier dat we proefden was de versie die gerijpt heeft op vaten waar Port Tawny in heeft gezeten. Port Tawny is de port-variant waarbij de wijn minstens 3 jaar in het vat heeft gelegen. Pas dan mag het Tawny heten, anders spreek je van Port Ruby. De vaten die door Hertog Jan zijn gebruikt hebben gemiddeld 5 jaar port in zich gehad.
De uit de Dourovallei afkomstige port is overigens geen reguliere wijn, maar een versterkte wijn. Tijdens het proces wordt er de lokale brandewijn aguardente aan toegevoegd. Dit zorgt dat de vergisting van de wijn stopt. Het resultaat is port die zoeter smaakt dan wijn en ook een hoger alcoholpercentage heeft.
De combinatie van vatrijping op Port Tawny-vaten geeft de Hertog Jan Grand Prestige extra diepgang. De port zorgt voor extra tonen van rood fruit en grenadine. Opvallend is dat je deze vooral ruikt, maar minder proeft. Door eerst te ruiken verwacht je allerlei smaken, maar je krijgt vervolgens iets anders te proeven. Het bier heeft juist een verrassend en verfrissend zuurtje gekregen. Dit is de opvallende rode draad bij deze editie van Vatgerijpt en wordt door Hertog Jan de Paradox van Zoet genoemd.
Hertog Jan Grand Prestige Vatgerijpt Moscatel
Voor het volgende bier zijn de brouwers afgereisd naar het Península de Setúbal, een schiereiland waar ze heerlijke Moscatel maken. Dat doen ze overigens op min of meer dezelfde wijze als bij de port. Ook hier komt er dus weer aguardente aan te pas die de wijn zoeter en sterker maakt. De vaten die ze voor de rijping gebruiken zijn meestal oude cognac-vaten.
Deze vaten zijn vervolgens gevuld met Grand Prestige. Het is hierbij goed om te weten dat een gebruikt vat nooit helemaal leeg is. In een vat van 250 liter is meestal nog zo’n 12 liter van de vorige drank te vinden. Deze is in het hout getrokken. Tijdens de vatrijping komen deze smaken vrij en mengen zich met die van de Grand Prestige. Ook het hout zelf geeft smaak.
Bij dit bier proef je de frisse en zure tonen van de wijn. Je proeft rozijnen en vanille en duidelijk de wijn. Qua smaak staat deze variant het verste van de gewone Grand Prestige af. Om eerlijk te zijn denken we dat de smaak alleen nog maar beter zal worden als de fles wat langer blijft liggen.
Hertog Jan Grand Prestige Vatgerijpt Madeira
Over madeira bestaan in Nederland veel misverstanden. Velen zullen denken aan vooral een zoete wijn (of het liedje van Ted de Braak), maar op de hoger gelegen delen van het eiland maken ze ook frissere varianten van de wijn. Het unieke van madeira is dat de vaten met wijn in de hete zon worden gezet, de canteiro-methode. Hierdoor is ook deze wijn weer zoet en sterk.
Nadat de Hertog Jan Grand Prestige die 12 maanden in de Madeiravaten heeft doorgebracht, proeven we plots zoete kersen en friszure cranberry’s, maar ook heel goed de (vanille)tonen van het hout. In combinatie met de klassieke donkere tonen van de Grand Prestige ontstaat wederom een spannende en unieke combinatie van smaken. Dit is echt genieten.
Hertog Jan Grand Prestige Vatgerijpt Aguardente
Last but not least is er de Aguardente. Deze brandewijn kwam al zijdelings voorbij bij de Port Tawny en de Moscatel. Op papier zou je denken dat dit de minst interessante variant is. Een glas port, moscatel of madeira is namelijk vele malen lekkerder dan deze drank, die de Portugezen vuurwater noemen. Maar schijn bedriegt.
In de Aguardente-vaten heeft de Grand Prestige zich weten te ontwikkelen tot een spannende barrel aged barleywine die barstensvol smaak zit. We ruiken en proeven marsepein en ook heel mooi de koffie van de Grand Prestige. De smaken zijn perfect in balans en het jaartje in de kelder van Hertog Jan hebben de scherpe randjes van de Aguardente doen verdwijnen. Voor ons dé grote verrassing van dit jaar.
De Portugal-serie is de vijfde editie van Grand Prestige Vatgerijpt. Een paar jaar geleden ontdekte meesterbrouwer Gerard van den Broek dat de smaak van Grand Prestige prachtig ontwikkelt naarmate je hem langer bewaart. Dat bracht hem in 2016 op het idee om Grand Prestige op vaten van Bourbon County Stout te rijpen. Het vatgerijpte bier smaakte naar meer en de brouwers gingen ook experimenteren met andere soort vaten. In de edities die volgden, rijpte het bier op verschillende vaten van onder andere whisky, jenever, bourbon en cognac.
Zoete elementen
Meesterbrouwer Gerard van den Broek over deze editie: “Met de succesvolle Schotse whisky-serie van vorig jaar hadden we de lat hoog gelegd voor onszelf. Toen we aan de slag gingen met Portugese wijnen, ontdekten we dat het mogelijk is om zoete elementen te proeven, zonder dat het zoet smaakt. Dat vonden we zo’n interessante tegenstelling dat we de smaken verder zijn gaan uitwerken.”
Brouwer Micha Peute vervolgt: “Een combinatie van bier en wijn is best gewaagd, zeker met die van Portugese komaf. We wilden het karakter van de Grand Prestige niet verliezen, dus mocht het zoete van de wijnen niet overheersen. Ik ben er trots op dat we erin zijn geslaagd om verrassende, rijke smaken en fruitige aroma’s aan de Grand Prestige toe te voegen, zonder een zoet bier te brouwen. Zo creëerden we een Paradox van Zoet.”
Grand Prestige Vatgerijpt 2021 wordt maandag 20 september gelanceerd. De bieren zijn vanaf 12.00 uur verkrijgbaar via de online brouwerijwinkel van Hertog Jan. De prijs van een fles Vatgerijpt (75cl) met een proefglas is €25,- en de smaken zijn ook in een set van vier verkrijgbaar voor €100,-. Let op: de editie van vorig jaar was binnen 30 minuten uitverkocht.
Hertog Jan Grand Prestige bewaren
Wist je dat de reguliere versie van Hertog Jan Grand Prestige perfect is om langer te bewaren? Vooral de flessen met kurk zijn daarvoor heel geschikt. Heb je het geduld om de fles(sen) langer dan anderhalf jaar weg te leggen op een koele en donkere plek, dan zul je merken dat de smaak heel anders is geworden. Deze lijkt wel op die van een goede Port. Daarom is de link met Portugal dit jaar zo mooi. Je kunt de Grand Prestige tot zo’n acht jaar laten liggen, vanaf dan zal de smaak minder worden. Wij zijn vooral fan van zes jaar oude Hertog Jan Grand Prestige.
De Vatgerijpte varianten kun je het beste binnen anderhalf jaar opdrinken. Omdat het bier uniek is hebben de brouwers geen ervaring met wat de smaak zal doen als je de fles langer laat liggen. Er is dus geen garantie vanuit Hertog Jan, maar als je zelf de gok wil wagen, dan is dat natuurlijk helemaal aan jou.
