Vanaf 17 december is in het Foam een retrospectief van de Amerikaanse fotojournalist W.Eugene Smith te zien. De opening van de grootse tentoonstelling, die de belangrijkste series van deze omstreden fotograaf laat zien, ging gepaard met vele feestelijkheden, hapjes en drankjes: alles om een spetterend jaar in Foam af te sluiten en alvast een even goed nieuw jaar in te luiden.
Vincent Metzel
De opening werd massaal bezocht en onder de sprekers die avond, bevond zich ook de Rotterdamse fotograaf Vincent Metzel, bekend van onder andere zijn werk voor NRC. W. Eugene Smith heeft tijdens zijn leven voor vele tijdschriften gewerkt: van lokale kranten in zijn geboorteplek Witchita tot het beroemde Life. Metzel heeft Smith persoonlijk gekend doordat ze bij dezelfde bureau’s hebben gewerkt en wist hiermee een zeer persoonlijk bijdrage aan de avond te leveren.
Perfectionsime
Smith staat bekend om zijn grote perfectionisme en vasthoudendheid aan zijn eigen ideeën en overtuigingen. Dit heeft in veel gevallen problemen opgeleverd met zijn werkgevers, die hem niet zo ver konden krijgen om zijn ideeën aan te passen, en zo heeft Smith gedurende zijn carrière vele malen van redactie gewisseld.
Wat zijn werk karakteriseert is zijn sterke inleef- en meeleefvermogen met de mensen die hij fotografeert. Series zoals The Country Doctor, Spanish Village en A Man of Mercy tonen de beelden van de alledaagse realiteit van bepaalde personen of plekken, gezien door de ogen van Smith. The Country Doctor laat een serie foto’s zien van een plattelandsdokter in verschillende situaties en evenals in alle andere series, lijken de beelden alsof ze direct uit een scène van een film zijn geknipt. Op elke foto is een handeling gaande of lijkt het alsof de gedachten van de personen spreken; er is nooit een bepaalde rust in te vinden bij het bekijken van een foto.
Minamata en WO II
Zijn kritische houding tegenover en zijn hoge eisen aan zijn eigen werk hebben hem in sommige gevallen ervan belemmerd foto’s te publiceren. Een rapportage over Pittsburgh is slachtoffer van zijn perfectionisme geworden en is uiteindelijk nooit gepubliceerd, maar ook de serie over Minamata (een Japanse stad waar een ziekte heerste veroorzaakt door giftige metalen in het drinkwater) overkwam hetzelfde. Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog was Smith betrokken, maar raakte gewond tijdens het maken van een fotoserie.
Tragisch einde
Een alcohol- en drugsverslaving is uiteindelijk het resultaat geweest van zijn buitengewone neiging naar perfectie en de daarmee gepaard gaande teleurstellingen die hij keer op keer moest verwerken. Amfetamines hadden als boost moeten dienen om zijn werkprestaties te verbeteren, maar uiteindelijk hebben ze enkel geleid tot zijn dood. Op 15 oktober 1978 is hij gestorven aan een hartaanval.
Mooie en pijnlijke realiteit
Het verhaal van W.Eugene Smith kan gerust tragisch genoemd worden en zijn foto’s laten dat ook zien. Maar hij weet de tragiek van het leven op zo’n manier te brengen dat de sereniteit die het beeld uiteindelijk schept een heel vervreemdend effect heeft. Het zien van een foto is de tweede keer anders als je het verhaal er achter leert kennen, maar wat je ziet blijft net zo reëel en pakkend als de eerste keer. Veel emoties en prachtige beelden, dat is wat Smith heeft nagelaten. Zijn perfectionisme heeft absoluut zijn vruchten afgeworpen, dat zal elke foto beamen, jammer alleen dat het hem zo fataal is geworden.
Minja Sarovic
