Hoe ziet de toekomst eruit als steeds meer taken worden geautomatiseerd of worden vervangen door slimme software en apparaten? Is er wel nieuw werk voor iedereen? De Amerikaanse politicus en ondernemer Andrew Yang schetst een beeld van een sombere toekomst, maar komt gelukkig ook met oplossingen.
Andrew Yang was eerder dit jaar namens de Democraten één van de kandidaten bij de voorverkiezingen van de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2020. Op de belangrijkste speerpunten komen we zo terug, want laten dat nu precies de oplossingen zijn die hij geeft aan het einde van zijn boek Jouw baan gaat verdwijnen en dit is de oplossing.
Crisis
Het boek begint echter met een pessimistisch en helaas ook plausibel toekomstbeeld. Sterker nog: we zitten al middenin deze crisis, maar veel te weinig mensen hebben het in de gaten. Nu is er wel als kanttekening dat Yang een Amerikaan is en het boek over de Amerikaanse economie gaat. Toch zijn er flink wat overeenkomsten te vinden en die baren je als lezer behoorlijk wat zorgen.
In het kort gaat het over het feit dat automatisering momenteel zo hard gaat dat het niet anders kan dan dat het banen gaat kosten. Neem nu als voorbeeld de zelfscankassa in de supermarkt. Deze zie je steeds vaker en ook bij ander soort winkels. De kans is groot dat over een paar jaar er bijna alleen maar van die kassa’s zullen zijn. Supermarkten zullen dan minder kassamedewerkers aannemen.
Zelfrijdende vrachtwagens
Een ander voorbeeld is de zelfrijdende auto. Dat deze eraan zit te komen is voor iedereen nu wel duidelijk. Over 10 jaar zouden onze wegen er heel anders uit kunnen zien. Stel dat er tegen die tijd ook zelfrijdende vrachtwagens zullen zijn, dan raken in één klap heel veel chauffeurs hun baan kwijt. En het is nog maar de vraag of ze wel weer een nieuwe baan zullen vinden.
Dit boek laat zien dat we de komende jaren in een stroomversnelling zullen raken op het gebied van werkloosheidcijfers. Yang waarschuwt voor een eventuele crisis die de boel alleen maar kan versnellen. De Amerikaanse versie van dit boek verscheen in 2018 en nu twee jaar later is die crisis er ook. Amerikanen die hun banen verliezen, krijgen die niet zomaar terug. Gestaafd met harde cijfers komt Andrew Yang met een waarschuwing die maar weinig mensen willen horen.
Ziektekosten
Daarnaast is er ook nog het probleem van de ziektekosten die maar blijven stijgen. Een probleem dat wederom in de VS een stuk groter is dan hier, maar elke Nederlander die zijn maandelijkse premie vergelijkt met die van pakweg 10 jaar geleden, weet dat we langzaam ook die kant opgaan. Het zorgstelsel is een ondoorzichtige geldfabriek geworden, waarbij een kleine top veel geld pakt. Veel mensen die zwaar werk doen tegen een lage vergoeding en niemand meer precies weet wat een behandeling nu echt moet kosten. In het onderwijs spelen vergelijkbare problemen.
Volgens Andrew Yang moeten overheden zo snel mogelijk beginnen met radicale hervormingen. Voor de situatie in het onderwijs en de zorg heeft hij een aantal zeer plausibele oplossingen. Ook roept hij op om de politiek echt onafhankelijk te maken van het bedrijfsleven. Yang is van mening dat veel politici zich te veel laten beïnvloeden door lobbyisten en dat ze tijdens hun politieke carrière al te veel bezig zijn met een commerciële loopbaan erna. Ook hiervan zijn in Nederland voorbeelden te noemen.
Mensgericht kapitalisme
Naast hervormingen moeten een beter en betaalbaar zorgstelsel (Medicare for All) en mensgericht kapitalisme de belangrijkste speerpunten van de overheid zijn. Een belangrijk onderdeel van dit mensgericht kapitalisme is het basisinkomen. Iedere Amerikaan zou een basisinkomen moeten hebben dat boven de armoedegrens ligt. Hiermee zal armoede in één klap verdwijnen. In de laatste hoofdstukken van het boek zet Andrew Yang uiteen hoe dit vorm zou moeten krijgen en rekent hij af met vooroordelen en de belangrijkste kritieken.
Jouw baan gaat verdwijnen en dit is de oplossing is een boek dat aanzet tot nadenken. Yang’s doemscenario zou zomaar kunnen kloppen. Het is daarom fijn dat Andrew Yang niet alleen waarschuwt, maar ook met oplossingen komt.