Op een maandagavond in oktober zagen bij tijdens de Amsterdam Film Week in het Cinecenter al de nieuwste film van regisseur Steve McQueen. 12 Years A Slave is gebaseerd op een boek van Salomon Northup uit 1853. Zoals de titel al aangeeft gaat het boek over de jaren die Northup in slavernij doorbracht. De film is een behoorlijk getrouwe versie van het boek.
Het verhaal begint in 1841 in New York. Northup is een redelijk vermogende violist die in een mooi huis woont met zijn vrouw en 2 kinderen. Op een dag krijgt hij een lucratief aanbod om in Washington te spelen. Na een avond stevig drinken om het succes van zijn optredens te vieren, ontwaakt hij ’s morgens geketend in een kerker. Hij is in de handen gevallen van een slavenhandelaar die Northup verscheept naar het Zuiden waar slavernij nog legaal is.
Gruwelijkheden
De machteloosheid van een man wie alles is ontnomen en die van de ene op andere dag terecht komt van een luxe leven in een hel op aarde. Door zijn intellect valt Northup steeds te veel op tussen de mannen en vrouwen die al hun hele leven slaaf zijn. Racistische landeigenaren en vooral opzichters pikken hem er al snel uit en laten hun sadistische gevoelens op hem botvieren. Dat zorgt voor indringende scenes waarin McQueen de kijker keihard confronteert met de duistere kant van de mens. Wie denkt bekend te zijn met de gruwelijkheden rondom slavernij heeft nog niet de zeer indrukwekkende beelden uit deze film gezien.
12 Years A Slave is een aaneenschakeling van ongemakkelijke beelden en verhalen, maar het zijn wel verhalen die verteld moeten worden. De film is niet een confrontatie met een heel naar stukje Amerikaanse geschiedenis, maar ook een universele aanklacht tegen onderdrukking en ongelijkheid. Iedere kijker krijgt een spiegel voorgehouden, ongeacht wat je huidskleur of achtergrond is.
Naast het overweldigende verhaal zijn er nog meer punten te noemen waarom je deze film zou moeten zien. Bijvoorbeeld het acteerwerk. Zowel Chiwitel Ejiofor (Salomon Northup), Lupita Nyong’o (de slavin Patsey) als Micheal Fassbender (de geflipte plantage-eigenaar) spelen Oscar-waardige rollen en dan zijn er ook opvallende rollen voor Paul Giamatti en Brad Pitt. Die laatste speelt een Canadese freelance bouwvakker en is degene die zorgt dat de 12 jaren als een slaaf eindigen. Wie hoopt op een happy end heeft het mis. Zoveel ellende kan geen happy Hollywoodeinde krijgen met als gevolg dat je overal in de bioscoopzaal huilende en snotterende mensen zult horen.
12 Years A Slave is kunst in zijn meest rauwe vorm. Kunst die emoties oproept, heftige emoties, maar tegelijkertijd ook op andere vlakken weet te ontroeren. We noemden al het acteerwerk, maar willen ook nog aangeven dat Steve McQueen dit zware verhaal verpakt heeft in prachtige beelden: een close-up van het sap van frambozen, de camera die door het riet richting de slaven gaat, het ziet er zeer stijlvol uit. Ook de heftige scenes zijn rauw en direct in beeld gebracht. Hier moet je wel wat sterke zenuwen voor hebben. Ook de muziek is noemenswaardig. De soundtrack is van Hans Zimmer die opvallend ingetogen te werk gaat, maar de mooiste muziek zijn de liederen die de slaven zingen. Vooral de scene bij een begrafenis waar alle slaven in een koor een gospel zingen en Northip eerst twijfelt of hij mee moet zingen en dat later vol overtuiging doet is indrukwekkend. Je ziet dat hij vraagtekens zet bij Gods bedoelingen met hem, maar weet ook dat zijn geloof zijn enige strohalm is.