OMG! Van Eyck was here. Onder deze naam staat men in Gent stil bij het werk van kunstenaar Jan van Eyck. Wie voor 30 april naar Gent afreist, kan een bezoek brengen aan het gerestaureerde Lam Gods in de Sint-Baafskathedraal én de expositie Van Eyck, an optical illusion in het MSK.
Over Van Eyck is maar weinig bekend en er zijn ook niet heel veel schilderijen bewaard gebleven. Van de 20 bekende werken van Van Eyck is meer dan de helft te zien in Gent. De getoonde kunst is zo exceptioneel mooi en goed, dat we gerust mogen spreken van verplichte kost voor kunstliefhebbers. Als bezoeker reis je terug naar de tijd waarin Van Eyck werkte. Naast zijn schilderijen en tekeningen zie je ook andere werken en voorwerpen uit de vroege 15de eeuw.
Als je zo al die werken van Van Eyck bekijkt, dan valt direct een aantal zaken op. Vooral de techniek en het gevoel voor detail zijn fenomenaal. Neem bijvoorbeeld het werk Heilige Franciscus ontvangt de stigmata (waar twee versies van te zien zijn). Het is een klein schilderij, maar zit desondanks vol details. De manier waarop op de achtergrond een stad is geschilderd is zo verfijnd.
Jeruzalem
Jan van Eyck had een geweldig goed oog en wist wat hij zag tot in perfectie af te beelden. Er zijn maar weinig kunstenaars die dit zo goed beheersen. Wat ook opvalt, is dat de landschappen perfect kloppen. Zo zie je bijvoorbeeld op de achtergrond bij De drie Maria’s aan het graf de stad Jeruzalem liggen. Dit is zo goed afgebeeld dat het haast wel moet zijn dan Van Eyck daar geweest is.
Ook valt op dat Van Eyck als geen ander in die tijd durfde te experimenteren met de manier waarop hij de zaken afbeeldt. Een mooi voorbeeld is het feit dat hij bij portretten de hoofden voor driekwart toont, terwijl alle tijdgenoten slechts het gezicht van opzij toonden. Of hoe hij werkte met diepte. Niet alleen door bij landschappen met kleur en vervaging de illusie van perspectief te wekken, maar ook door figuren soms uit hun kader te laten stappen.
Dichtbij
Het beste zien we dat bij het paneel van Adam van het Lam Gods. Een aantal van de panelen van Van Eyck’s beroemdste werk is te zien in het Museum voor Schone Kunsten. Het fijne hierbij is dat je heel dichtbij kunt komen, waardoor je goed de details kunt bekijken. Opvallend is hoe goed de werken van Jan van Eyck zijn als je ze vergelijkt met de Italiaanse tijdgenoten die ernaast hangen in de zalen. Hij was echt zijn tijd ver vooruit.
Wie het Lam Gods in z’n geheel wil bekijken, moet na afloop van de expositie naar de Sint-Baafskathedraal in het centrum van Gent. Daar is het meesterwerk in zijn volle glorie te aanschouwen. Recentelijk zijn de onderste panelen van het veelluik gerestaureerd. Het Lam Gods is hierdoor mooier dan ooit. Eindelijk zien we het lam zelf weer in de versie zoals die 600 jaar geleden is geschilderd. Donker geworden vernis en talloze overschilderingen en niet goed uitgevoerde restauraties hadden het werk behoorlijk aangetast.
Arvo Pärt en Amenra
Later dit jaar zal het Lam Gods een mooiere en betere plaats elders in de kathedraal krijgen. De voorbereidingen zijn in volle gang en in oktober is het werk waarschijnlijk klaar. Wij komen dan zeker nog eens terug. Sowieso is Gent heel 2020 de moeite waard voor liefhebbers van Van Eyck. Er zal van alles te doen en te zien zijn tijdens OMG! Van Eyck was here. Van speciale concerten door Arvo Pärt en Amenra tot indrukwekkende videomapping en van Van Eyck-bier tot bijzondere gerechten in de Gentse restaurants.
Wij kregen van een aantal zaken al een voorproefje. We bezochten het Design Museum waar vanaf 13 maart de expositie Kleureyck te zien zal zijn. Hierin onderzoeken hedendaagse kunstenaars het gebruik van kleur (in het werk van Van Eyck). Vervolgens mochten we in het Gravensteen aanschuiven bij een diner van sterrenchef Olly Ceulenare. Hij gebruikte ingrediënten die ook te zien zijn op de schilderijen van Van Eyck. Bij het eten waren speciaal voor de gelegenheid gebrouwen bieren te proeven.
Brugge
Niet alleen Gent is voor fan van Van Eyck de moeite van bezoeken waard, ook in Brugge is van alles te zien. Brugge is natuurlijk de stad waar Jan van Eyck lange tijd woonde en werkte. Bovendien heeft het Groeningemuseum werk van hem in de vaste collectie. Vanaf 12 maart zal hier de expositie Van Eyck in Bruges te zien zijn. Wij kozen ervoor om samen met een gids het Brugge van Van Eyck te ontdekken.
Bij S-wan Bruges kun je een gids boeken die je alles kunt vertellen over welk Brugs thema dan ook. Bij onze wandeling stond dus zogezegd Jan van Eyck centraal. We brengen onder andere een bezoek aan de plek waar waarschijnlijk zijn huis stond en de plaatsen waar hij kwam. Bijvoorbeeld het hof van de Bourgondiërs in de stad. Tegelijkertijd leren we veel over wat voor stad Brugge in de tijd was en welke gebouwen er al stonden in die tijd.
Hans Memling
En als we dan toch in Brugge zijn, pakken we meteen het vernieuwde Gruuthusemuseum en het Sint-Janshospitaal mee. In die laatste bekijken we de werken van Hans Memling, die zich zeker door Jan van Eyck heeft laten beïnvloeden. De combinatie van de kunst in Gent en de context in Brugge is er eentje die we zeker kunnen aanraden. Beide steden liggen immers niet ver van elkaar. Leuk voor een lang weekend.
Meer informatie over de activiteiten en exposities in Gent kun je nalezen op de website van het Van Eyck-jaar. Het is aan te raden om op tijd je trip te plannen en kaarten te kopen. Wil je thuis meer over Van Eyck ontdekken dan kunnen we je de website Closer to Van Eyck aanraden. Hierop kun je letterlijk inzoomen op zijn werken en alle details bekijken. Tot slot willen we NS International bedanken voor het beschikbaar stellen voor een comfortabel treinticket.
