In Nederland staan we dit jaar stil bij het 350ste sterfjaar van Rembrandt. In Vlaanderen herdenkt men juist de 450ste sterfdag van Pieter Bruegel de Oude. Wij reisden af naar onze zuiderburen om de prachtige wereld van Bruegel te ontdekken.
Over het leven van Bruegel is niet zo heel veel bekend, maar zijn kunst heeft inmiddels een belangrijke plek ingenomen in de Belgische nationale cultuur. Vandaar dat er dit jaar op heel veel plaatsen het leven en werk van Bruegel in de schijnwerpers staat. Wij bezoeken drie van die locaties: Bokrijk, Brussel en het Pajottenland.
Bokrijk is bekend vanwege het openluchtmuseum. Hier vind je in een prachtige bosrijke omgeving oude gebouwen uit heel Vlaanderen. Bij de oprichting van het park in 1958 liet oprichter en conservator Jozef Weyns zich sterk beïnvloeden door het werk van Bruegel. Hij wilde het park zelfs naar de schilder vernoemen. Weyns zou dan ook zeker trots zijn geweest op de manier waarop dit jaar Bruegel centraal staat in het museum.
Interactieve game
Op meerdere plaatsen gaat men dieper in op het werk van Bruegel. Dit door middel van bijzondere exposities en een interactieve game. Met behulp van een polsbandje met RFID-chip kun je allerlei ontdekkingen doen in het openluchtmuseum en op videoschermen je beloningen bekijken. Leuk om met kinderen te doen.
Minstens zo interessant is het meer artistieke deel van de expositie De Wereld van Bruegel. Zo is er in een oude schuur een moderne interpretatie te zien van een verloren werk uit de serie De maanden. Kunstenaar Frits Jeuris maakte geen schilderij, maar een video waarin heel subtiel beweging is waar te nemen. In een woonstalhuis, dat even verderop ligt, zie je hedendaagse vertalingen van het tweeluik De magere keuken en De vette keuken.
Zo wandel je uiteindelijk langs elf verschillende Bruegel-locaties in het park. De laatste twee daarvan zijn het spectaculairst. Hier staat het werk De Strijd tussen Carnaval en Vasten centraal. Eerst stap je letterlijk binnen in het schilderij, om daarna een interactieve en moderne versie te bekijken. Dit alles kan nog tot 20 oktober 2019.
Brussel
De volgende stap van mijn Bruegelreis is Brussel. De stad waar hij rond 1563 naar verhuisde, trouwde en ook stierf. Trouwen deed hij in de Kapellekerk, waar nu een mooi standbeeld voor de deur staat. Binnen vind je dit jaar een speurtocht, waarin figuren uit schilderijen van Bruegel op allerlei plaatsen in het gebouw opduiken. Ook hangt er in de kerk een mooi portret dat Rubens van Bruegel maakte. Helaas is het een kopie, omdat een priester het origineel in 1765 verkocht om de kas van de kerk te spekken.
Als je vanaf de kerk omhoog wandelt richting Sablon (of Zavel) zie je onderweg in de Rollebeekstraat nog een fontein die is gebaseerd op het werk van Bruegel. Ben je eenmaal boven dan is het niet ver meer naar het Old Masters Museum. In dit museum vind je een prachtige collectie met originele werken van Bruegel en zijn zonen. Ook is er een zogenaamde Bruegel Box, waarin beroemde werken uitvergroot worden. Op de Kunstberg zit ook de Koninklijke Bibliotheek, waar ik al een voorproefje kreeg van The World of Bruegel in Black and White, een overzicht van de vele prenten die Bruegel maakte.
© KMSKB, foto: Grafisch Buro Lefevre, Heule
Een stukje naar beneden, richting de Grote Markt en de oude stad, vind je het Dynastiegebouw. Hier is tot eind januari 2020 Beyond Bruegel te zien. Eenmaal binnen dwaal je letterlijk rond in het werk van Bruegel. Door middel van inventieve projecties en animaties zie je het werk van de schilder zoals je het nog nooit gezien hebt. Doordat hij van zijn schoonmoeder les kreeg in de technieken die komen kijken bij het schilderen van miniaturen kon Bruegel ongekend gedetailleerd werken. Zodoende kan er heel ver worden ingezoomd op zijn schilderijen en schetsen.
Winterlandschap
Iets ten zuiden van Brussel ligt het Kasteel van Gaasbeek. Hier is tot en met 28 juli 2019 de expositie Feast of Fools. Bruegel Herontdekt te zien. Dwaal rond door de gangen en kamers van het kasteel en kom onderweg werken tegen van kunstenaars die raakvlakken hebben met Bruegel of zijn werk. Denk hierbij aan winterlandschappen van Valerius de Saedeleer of Otto Dix, een verwijzing naar het feit dat Bruegel de eerste was die besneeuwde landschappen schilderde. Of verwijzingen naar het carnaval en de kermissen van Bruegel aan de hand van Jean Brusselmans en James Ensor. Ook zijn er enkele prachtige werken van hedendaagse kunstenaars te bewonderen.
Ga je vanaf het kasteel nog een klein stukje verder naar het zuiden dan kom je in Pajottenland. Bruegel kwam hier regelmatig en liet zich inspireren door het golvende landschap en een aantal kenmerkende gebouwen. Als je hier fietst of wandelt dan zul je zeker het landschap herkennen en misschien wel bouwwerken tegenkomen die nog te zien zijn op een aantal schilderijen. Zoals de watermolen De Pedemolen in Schepdaal of de Sint-Annakapel in Itterbeek.
Bij die laatste vind je tot 31 oktober het startpunt van De Blik van Bruegel, een wandeling langs kunstwerken in de natuur. Nadat je de route hebt opgehaald in het opvallende Bezoekerpaviljoen kun je in de kerk een Bruegelliaans landschap van fotograaf Filip Dujardin bewonderen. Daarna wandel je in route van 7 kilometer langs spannende plekken in het Vlaamse landschap. Er zijn verrassende werken in het bos (waaronder een geweldige herinterpretatie van de Toren van Babel), in de velden en onder een gigantisch treinviaduct. Onderweg kun je via een app ook nog eens luisteren naar verhalen van theatermaker Josse De Pauw.
Reizen en logeren
Reizen van een naar België deed ik met de trein van NS Internationaal, erg ontspannend en beter voor het milieu dan de auto. Slapen deed ik in hotel Carbon in Genk en het Hilton Brussels Grand Place (tegenover Centraal Station en de Brewdog). Wat eten betreft kun je dit jaar in veel Vlaamse restaurants terecht voor een Bruegel-menu of Bruegelgerechten. Vaak zijn dat moderne versies van maaltijden uit die tijd of gerechten met louter ingrediënten uit de tijd van Bruegel. Ik at heerlijk modern Bruegelliaans bij Vous lé Vous in Hasselt.
Wil je zelf een Bruegel-reis maken? Kijk dan voor inspiratie, locaties en tijden op FlemishMasters.com
