Het is slechts begin februari, maar we kunnen nu al spreken van dé tentoonstelling van het jaar. Vermeer in het Rijksmuseum is voor elke kunstliefhebber verplichte kost. Wij mochten alvast een kijkje nemen en waren onder de indruk van zoveel Vermeers bij elkaar.
De kracht van de tentoonstelling zit in het feit dat zo veel schilderijen van de mysterieuze kunstenaar bij elkaar te zien zijn. Van de 37 bekende werken zijn er maar liefst 28 te zien in het Rijksmuseum. Daar zitten meerdere werken tussen die niet vaak te zien zijn voor het grote publiek. Ook zijn 7 schilderijen voor het eerst sinds 2 eeuwen weer in Nederland.
Onderwerpen
De tentoonstelling is heel mooi ingedeeld op thema, die in veel gevallen ook chronologisch is. Door schilderijen die dezelfde onderwerpen aansnijden bij elkaar te hangen, kun je goed zien hoe Johannes Vermeer werkte en hoe hij zich razendsnel ontwikkelde als kunstenaar. Als je in een zaal staat met de werken die qua thema overeenkomen, heb je al snel oog voor de overeenkomsten én de verschillen tussen de werken.
Opvallend is het groot aantal schilderijen waar een vrouw in een ruimte te zien is, waarbij van links licht door de ramen komt. Vaak leest ze een brief of speelt ze een instrument. Aan de muur hangen schilderijen. Ook valt op dat de Schrijvende vrouw in het geel uit 1664-67 dezelfde dure jurk aanheeft als de Vrouw met parelsnoer uit 1662-64 en de dame op Dame en dienstmeid uit 1664-67. Dat zijn details die je normaal gesproken niet direct opvallen, omdat twee genoemde doeken respectievelijk in Washington en Berlijn hangen en de derde onderdeel uitmaakt van The Frick Collection in New York.
Compositie
Ook heel interessant is het om naar de composities te kijken. Als geen ander heeft Johannes Vermeer oog voor perspectief en werkt hij deze in perfectie uit. Voeg hieraan de manier waarop het licht op de compositie valt toe en je ziet direct de genialiteit van de kunstenaar. Het vermoeden is dat hij voor een aantal van zijn schilderijen een camera obscura heeft gebruikt, een vroege voorloper van de camera. Dit zou verklaren waarom sommige delen van de schilderijen over een mooie soft-focus beschikken.
Naast de bekende topstukken en de werken die in dezelfde stijl zijn gemaakt, is het ook interessant om te kijken naar de schilderijen die daar juist van afwijken. Bijvoorbeeld de Allegorie van het katholieke geloof. Dit is een schilderij dat Vermeer aan het einde van zijn leven maakte en opvallend religieus van aard is door de vele symbolen en verwijzingen.
Raadsel
Johannes Vermeer is een kunstenaar waar we niet zoveel van weten als van andere beroemde schilders uit die tijd. Er is wel het een en ander bekend over zijn familie en waar hij woonde, maar we weten niet hoe hij eruit zag. Ook is het raadsel hoe hij soms te werk ging. Wie inzoomt op de schilderijen ziet dat hij veel verschillende technieken gebruikte en over dure pigmenten kon beschikken. Wie de expositie in het Rijksmuseum bezoekt kan niets anders dan vol verwondering kijken naar deze prachtige verzameling. De kans om zoveel Vermeers bij elkaar te zien krijg je maar 1 keer in je leven.
Vermeer – Rijksmuseum is te zien tot en met 4 juni. Het meisje met de parel hangt er tot 30 maart, dan gaat zij weer terug naar het Mauritshuis in Den Haag. Voor de tentoonstelling moet je van te voren online kaarten kopen. Bekijk ook zeker eens de online ontdekkingstocht Dichter bij Johannes Vermeer.
