In de Tanya Bonakdar Gallery in Los Angeles is tot en met 9 januari 2020 de eerste solo-tentoonstelling van Jónsi te zien. Deze kunstenaar kennen we als de frontman en zanger van de IJslandse band Sigur Rós.
In het verleden verkende Jónsi al de wereld van de kunst door samenwerkingen aan te gaan met kunstenaars als Doug Aitken, Olafur Eliasson, Merce Cunningham en Carl Michael von Hausswolf. Nu maakt hij voor het eerst de stap naar solo-werk. Hierbij valt op dat hij heel dichtbij zijn werk als muzikant blijft. De werken, of beter gezegd installaties, draaien allemaal op geluid.
Goethe
Jónsi liet zich inspireren door een uitspraak van Johann Wolfgang von Goethe. In zijn Römische Elegien maakt Goethe de connectie tussen het lichaam van een geliefde en een klassieke sculptuur van marmer met de woorden: “Zie met een voelend oog, voel met een ziende hand”. Dit heeft Jónsi verwerkt tot “Hoor met een voelend oor, voel met een horende hand”. Het draait dus om de interactie tussen zien, horen en voelen. De kunst van Jónsi is voor alle zintuigen.
Het eerste werk heet Í blóma (In bloom) en bestaat uit luidsprekers, zoals je die wellicht kent uit de openbare ruimte of op pleinen bij scholen, sportvelden of gevangenissen. Jónsi schikte ze zodat de vorm lijkt op die van vingerhoedskruid (Digitalis purpurea). Deze plant is zeer giftig, maar een deel van het gif kan ook verwerkt worden tot medicijn tegen bepaalde hartritmestoornissen.
Stemmen
De plant is dus zowel gevaarlijk als genezend. Met dat gegeven speelt Jónsi verder door de meeldraden van deze bloemen te vormen aan de hand van glimmende buttplugs. Pijn en plezier liggen soms heel dichtbij elkaar. Uit de luidsprekers klinkt een kakofonische mix van menselijke stemmen (allen afkomstig van de kunstenaar) en de normaal gesproken onwaarneembare geluiden die bloemen maken.
De grootste installatie valt op het eerste gezicht amper op. De grote witte ruimte doet op het eerste gezicht denken aan 2001: A Space Odyssey van Stanley Kubrick. Tot plots het geluid klinkt uit de verborgen speakers en subwoofers. Het geluid dat er uitkomt, omringt en penetreert het lichaam van de bezoeker. Je zit als het ware in een bad van geluid met de stem van de kunstenaar als leidraad. Hij neemt je mee naar een andere wereld. Horen is voelen is zien is zijn.
Gedicht
Als laatste is er een donkere ruimte. Hiervoor liet Jónsi zich inspireren door ASMR. Hij ontwierp een installatie van acht zwarte plafondelen die langzame golfbewegingen maken. Aan elk deel zit een luidspreker bevestigd die typische ASMR-geluiden voortbrengt: golven van de oceaan, de ademhaling van de kunstenaar en een gefluisterde voordracht van een oud IJslands gedicht over de zee. Het is de bedoeling dat de combinatie van beweging en geluid moet gaan resoneren met het lichaam van de bezoeker.
Voor elk kunstwerk heeft Jónsi ook nog een geur bedacht om de ervaring nog completer te maken. Zo ruik je bij de luidspreker een geur die voor een groot deel bestaat uit cadaverine, een stof die ontstaat bij het rotten van dierlijk weefsel, maar die ook de kenmerkende geur geeft aan urine en sperma. Bij de ASMR-installatie pakt hij het subtieler aan met een geur die doet denken aan zeewier. Deze expositie is dus met recht een ervaring voor al je zintuigen.
