Van de migranten die dagelijks proberen de Verenigde Staten binnen te komen is een groot deel minderjarig. Wie zijn die kinderen en waarom doen ze dit? Valeria Luiselli heeft nog geen 100 bladzijden nodig om onze kijk op deze migrantenstroom drastisch te veranderen.
In haar essay Vertel me het einde doet ze verslag van de periode dat ze vrijwillig werkt als tolk bij een immigratierechtbank in New York. Aan de hand van 40 vragen moet ze zien te achterhalen waarom het kind de oversteek naar de VS heeft gemaakt.
De verhalen die hier komen bovendrijven maken enorme indruk en tonen aan dat het Amerikaanse continent met een enorm probleem zit. Dit probleem werkt als een neerwaartse spiraal en grijpt met zijn tentakels naar zowel Noord- als Latijns Amerika. Drugs, criminele bendes en mensensmokkelaars zijn de hoofdrolspelers in dit treurspel.
Gangs
Het probleem is begonnen in Los Angeles. Daar ontstonden in de jaren 80 de eerste gangs. Veel Hispanics verenigden zich in bendes als de 18th Street Gang (Barrio 18) of Mara Salvatrucha (MS-13). Bendeleden die door de politie werden opgepakt, liepen het risico om uitgezet te worden naar het land van herkomst. De jongeren gingen zich in Honduras, Guatemala of El Salvador echter niet opeens keurig gedragen, maar zetten hun criminele activiteiten voort.
Doordat er in de Verenigde Staten een enorme behoefte is aan drugs, gingen deze bendeleden dienst doen als doorgeefluik voor verdovende middelen. Daarbij gaan ze behoorlijk hardhandig te werk. Hierdoor zijn in Latijns Amerika grote delen van het platteland en soms ook steden in handen voor Barrio 18 of MS-13.
Overleven
Nieuwe bendeleden worden keihard geronseld. Niet meedoen is geen keuze. Of je sluit je aan, of je krijgt een kogel door je hoofd. Dat is min of meer de werkwijze. Veel families kiezen er daarom voor om hun kinderen te laten ontsnappen door ze naar de VS te sturen. Als ze de lange en harde reis overleven (letterlijk!) dan wacht in de VS eerst de woestijn met de Border Patrol en rechtse burgerwachten. Daarna komt de bureaucratie en de kromme wetgeving.
Vertel me het einde confronteert de lezer met een vreselijk probleem waar geen oplossing voor lijkt te zijn. Toen Luiselli het boek schreef, was Obama nog president. Toen was het beleid al hard en bureaucratisch. Nu Trump aan de macht is, zal het er niet snel beter op worden. Dit boek toont aan dat de vluchtelingencrisis in Amerika wortels over het hele continent heeft en dat voor een goede oplossing drastische maatregelen genomen moeten worden. Maar of de politiek van de betrokken landen dit probleem kan tackelen is nog maar de vraag. Een zeer indrukwekkend boek!