Gluckauf is een mijnwerkerswoord dat vrij vertaald staat voor ‘kom veilig boven’. Fotograaf Bertien van Manen maakte vele internationale reizen naar mijnwerkersgemeenschappen en legde deze op indringende wijze vast. SCHUNCK Museum in Heerlen toont van 18 april tot en met 3 september een mooi overzicht van deze foto’s.
Kenmerkend voor Van Manens fotografie is dat deze onderlinge verbindingen tussen mensen toont en ruimte geeft aan het perspectief van vrouwen. We zien dus niet alleen rauwe foto’s van de werkers in de mijnen, maar ook hun leefomgeving, hun gezinnen en de rol van de vrouw in zo’n gemeenschap. In de fotoserie Moonshine staan zelfs vrouwelijke mijnwerkers in de Appalachen in de Verenigde Staten centraal.
De serie Yorkshire uit 1979 is de eerste die Van Manen maakte van een mijnwerkersgemeenschap en toont, in plaats van een heroïsch beeld van het harde mijnwerkersleven, portretten van inwoners van de gemeenschap, aarzelend poserend of terloops vastgelegd tijdens een dagelijkse bezigheid.
Most
Naast de VS en Engeland bezocht Bertien van Manen ook voormalig Tsjecho-Slowakije en Siberië. De Tsjech Slowaakse stad Most moest in de jaren ’80 in zijn volledigheid plaatsmaken voor de aanleg van een mijn. Vlak na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in de jaren ‘90 reisde Bertien naar Apanas in Siberië. Hier fotografeerde zij mijnwerkers, terwijl filmmaker Michael Pilz haar volgde voor zijn film ‘Let’s Sit Down Before We Leave’ (1995).
Bij de tentoonstelling verschijnt het boek Gluckauf met nog niet eerder in boekvorm gepubliceerde foto’s van Bertien Van Manen. Auteur Marcia Luyten schreef een portret van Bertien als begeleidende tekst voor dit boek. Het boek Gluckauf wordt uitgegeven in samenwerking met Fw: Books.
Gluckauf
18 april t/m 3 september
SCHUNCK Glaspaleis
Bongerd 18, Heerlen
Openingstijden: di t/m zo van 11.00 – 17.00 uur.
Entree: volwassenen € 8,50, studenten € 6,80, kinderen gratis
