De Oude Kerk in Amsterdam presenteert deze zomer een opvallend werk van de kunstenaar Giorgio Andreotta Calò. De Italiaan heeft speciaal voor het monumentale gebouw een werk ontwikkeld waarmee het interieur ingrijpend wordt veranderd. Wie de komende maanden de kerk binnenloopt, zal in een zee van rood licht terechtkomen.
Giorgio Andreotta Calò (Venetië, 1979) heeft rood folie en plexiglas voor de hoge glazen vensters van de kerk geplaatst. Hierdoor is het licht, en daarmee ook de sfeer, in het gebouw totaal anders dan gewoonlijk. De rode gloed zal bij bezoekers van de kerk een bijzondere ervaring teweegbrengen. En ‘s avonds zal het rode licht naar buiten schijnen en zich voegen bij het rode schijnsel van de talrijke bordelen en peeskamers rondom het historische pand. Een zomer lang zal de Oude Kerk meeleven met licht en donker. Het ritme en de draaiing van het zonlicht bepalen in welk rood licht de kerk staat.
De Oude Kerk als doka
Met het rode licht brengt Calò de rooms-katholieke beeldtaal terug in het gebouw. Er wordt hiermee gerefereerd aan de tijd van vóór de Beeldenstorm in 1566 en de machtsgreep van calvinisten in Amsterdam enkele jaren later. Als gevolg van deze machtsgreep, de Alteratie, gingen parochiekerken en kapellen over in handen van de protestanten en kregen zij nieuwe namen. Sindsdien staat de oudste parochiekerk van de hoofdstad, de Sint Nicolaaskerk, bekend als de Oude Kerk.
Tijdens de tentoonstelling gebruikt Giorgio Andreotta Calò het enig overgebleven katholieke glas-in-loodvenster als vertrekpunt voor een nieuw fotografisch werk. Het rode licht beschermt het nog niet ontwikkelde beeld en schept dezelfde condities als een donkere kamer. De hele zomer door functioneert de Oude Kerk als studio en doka. De Rijksakademie voor Beeldende Kunsten levert hieraan ook een bijdrage.
Verdwijning van de kleur rood
De Oude Kerk dateert uit 1306 en bevindt zich midden in het drukke en levendige Wallengebied, waarvan de krappe straatjes, vele winkeltjes en grote toeristenstromen een haast beklemmend effect geven. Hoe anders is daarentegen de sfeer in de kerk. Wanneer je daar binnenstapt, waan je je opeens in een oase van rust, ruimte en geschiedenis.
Opvallend bij binnenkomst zijn de monumentale glasvensters. In de Middeleeuwen werden deze vensters voorzien van gebrandschilderd glas, waardoor het binnenvallende licht voor veel kleur zorgde. Tijdens de Beeldenstorm in 1566 werden deze ruiten echter vernield. De Calvinisten gaven namelijk de voorkeur aan een sobere geloofsbeleving. Voor warme gevoelens was voortaan geen plaats meer. Hiermee verdween ook grotendeels de kleur rood. De nieuwe glasvensters kregen blauwe, grijze of groene tinten en hulden het interieur in een koud licht. Dit doen ze tot op de dag van vandaag. Het werk van Giorgio Andreotta Calò zal een nieuw inzicht in deze geschiedenis creëren.
Nieuw, permanent werk
In opdracht van de Oude Kerk heeft Giorgio Andreotta Calò ook een permanent werk gemaakt voor het Heilig Graf. De decoraties op de façade in deze ruimte zijn de eerste tekenen die de overgang van de gotiek naar de renaissance in Amsterdam markeren. De blikvanger van deze kapel is een Byzantijns gebeeldhouwd baldakijn. Ooit bevond zich onder deze troonhemel een beeldengroep met de graflegging en bewening van Christus.
Giorgio Andreotta Calò wil de lichtinval van het Heilig Graf veranderen door met een spiegel het zonlicht op te vangen. Hierdoor krijgt de betekenis van deze ruimte extra aandacht. De spiegel zorgt ervoor dat nu ook het licht van de zonsopgang binnenvalt in de kapel, die op het noorden ligt. Met deze spiegeling wijzigt tevens de betekenis van het Heilig Graf. Van een ruimte voor de dood naar een plek van nieuw leven. Jaarlijks schijnt het licht gedurende een bepaalde periode precies op de plaats waar vóór de Alteratie de beeldengroep stond. Het werk wordt mede mogelijk gemaakt door de Italiaanse staat.
Over de kunstenaar
Giorgio Andreotta Calò behoort tot een generatie kunstenaars die het politieke en maatschappelijke heden proberen te verklaren door het verleden te analyseren. Met zijn kunst koppelt hij geschiedenissen aan specifieke locaties. Als geen ander weet hij het fysieke, symbolische en spirituele aaneen te smeden en bijzondere ervaringen te creëren. Belangrijk voor zijn ontwikkeling als kunstenaar was een verblijf aan de Rijksakademie voor Beeldende Kunsten (2009-2011). Giorgio Andreotta Calò heeft veelal internationaal geëxposeerd en zijn werk bevindt zich in meerdere collecties. Ook in Nederland, bijvoorbeeld bij het Stedelijk Museum Schiedam. Op de Biënnale van Venetië in 2017 verzorgde hij bovendien een monumentaal werk in het Italiaanse Paviljoen.
Programma rondom tentoonstelling
Tijdens de tentoonstelling van Giorgio Andreotta Calò vinden er meerdere activiteiten plaats. Op 21 juni is er bijvoorbeeld een symposium waar enkele experts spreken over de impact van iconoclasme en de hedendaagse of religieuze ervaring van het beeld. Ook klinkt er op vier vrijdagochtenden muziek in de kerk tijdens de concertserie Silence. Verder vormt de tentoonstelling het middelpunt van de manifestatie Pay Attention Please!. Deze manifestatie, georganiseerd door Public Art Amsterdam en een aantal kunstinstellingen, loopt van juni t/m september 2018. Vanuit de Oude Kerk zullen meerdere routes langs kunst in de Amsterdamse openbare ruimte voeren, waarbij het werk van Giorgio Andreotta Calò de ene keer het startpunt en dan weer het eindpunt is. De routes onderzoeken onder andere welke impact kunst in de publieke ruimte heeft. De hashtag voor actualiteiten rondom het programma is #redlightchurch.
De tentoonstelling van Giorgio Andreotta Calò is te zien van 25 mei t/m 23 september 2018
Oude Kerk
Oudekerksplein 23, Amsterdam
Openingstijden:
Maandag t/m vrijdag van 10.00 tot 18.00 uur
Zondag van 13.00 tot 17:30 uur
