Het thema van de Boekenweek 2025 is Moerstaal. In eerste instantie denk je dan gewoon aan het Nederlands, maar daar zijn als je erover nadenkt natuurlijk nuances in aan te brengen. Taalkundige Khalid Mourigh geeft in zijn boek Denkend aan Hollands interessante inzichten.
Zo staat er een aantal varianten van de Moerstaal centraal in het boek. Allereerst de dialecten van de Alblasserwaard, waar Mourigh opgroeide. Daarnaast de talen die hij thuis en in zijn directe omgeving hoorde: Nederlands, Tamazight, het beperkte Nederlands van Turkse fabrieksarbeiders, het klassiek Arabisch van de moskee en de straattaal van de jongeren op school. Khalid Mourigh doet onderzoek naar hoe taal zich beweegt op de snijvlakken van culturen en dat levert mooie verhalen op.
Buurman
Khalid Mourigh is niet alleen een wetenschapper die heel goed kan benoemen wat taal doet onder bepaalde omstandigheden, maar weet daar ook nog eens op een prettig leesbare wijze over te vertellen. Denkend aan Hollands geeft dus wetenschappelijke inzichten, maar doet dat op een dusdanige wijze dat ook niet-taalkundigen kunnen genieten van dit boek. Mooie voorbeelden daarvan zijn een bezoek aan een stokoude buurman die als een van de laatsten in dialect spreekt, een levendig verslag van een bezoek aan Marokko om de vele varianten van het Tamazight te onderzoeken en vooral de gespreken met jongeren over straattaal.
Gooische R
Met name die gesprekken en de conclusies die Mourigh daaruit trekt zijn interessant. Straattaal is veel buigzamer dan je in eerste instantie zou denken. Het is constant in beweging en heeft invloeden op vele lagen van de bevolking. Zo duiken typische woorden uit straattaal op heel veel plekken op. Denk maar aan woorden als Mattie. Tegelijkertijd is steeds vaker de (bekakte) Gooische R aanwezig bij Marokkaans-Nederlandse jongeren.
Ook laat Khalid Mourigh veel lezers nadenken over begrippen als allochtoon en migrant en hoe het is om met een niet-Nederlandse achtergrond met de Nederlandse taal bezig te zijn. Zo noemt hij enkele voorbeelden van dat hij na lezingen als ‘compliment’ te horen krijgt dat zijn Nederlands zo goed is. Dat terwijl hij in Sliedrecht is geboren en werkzaam is bij het Meertens Instituut. Denkend aan Hollands laat je dus zeker denken over onze taal en de mensen die deze ieder op hun eigen manier gebruiken.