Honden kunnen niet zo geweldig zien. Mensen hebben een veel beter gezichtsvermogen dan honden. De hersenen van de mens zijn gespecialiseerd in het verwerken van visuele prikkels.
Daarom zien mensen details en kleuren die een hond nooit zal kunnen zien. Mensen zijn zelfs zo visueel ingesteld dat ze vrijwillig een groot deel van hun tijd achter een beeldscherm doorbrengen. Dat doet geen hond.
Het neusje van de hond
Honden zitten er niet mee dat ze zo weinig kunnen zien. Ze hebben hun superieure neus. Zoals mensenhersenen zich hebben gespecialiseerd in het verwerken van informatie die via de ogen binnenkomt, zo zijn hondenhersenen gespecialiseerd in het herkennen van geuren. Een groot deel van de hersenen van de hond is gereserveerd voor het ruiken.
Daarnaast heeft een hond veel meer geurreceptoren in zijn neus dan de mens. Geurreceptoren vangen informatie op over de samenstelling van opgesnoven geuren en geven deze informatie door aan de hersenen. Afhankelijk van het hondenras heeft een hond 200-500 miljoen geurreceptoren in het slijmvlies van zijn neus zitten. De mens moet het doen met een schamele 5 miljoen geurreceptoren. Het gevolg is dat mensen vaak alleen maar in staat zijn om in de omgeving slechts een overheersende geur te herkennen en die te benoemen, terwijl een hond elke geur afzonderlijk kan detecteren. Ook kan een hond ‘in stereo’ ruiken. Hij weet precies waar de geur de vandaan komt. Dit is een zeer handige eigenschap die gebruikt wordt om een (geur)spoor te kunnen volgen.
Hoewel smaak niet het belangrijkste zintuig van de hond is, gebruikt de hond, net zoals de mens, zijn neus ook om de smaak van zijn voedsel te herkennen. Goed hondenvoer is gemaakt is van hoogwaardige ingrediënten. De hond kan dat ruiken. Wat de hond lekker vindt, komt echter vaak niet overeen met de smaakvoorkeur van de mens. Dat geeft wel eens problemen bij de keuze van het hondenvoer.
Al met al leeft de hond niet zoals de mens in een wereld van beelden, maar in een geurenwereld. Daarom wil een hond die uitgelaten wordt ook overal aan snuffelen. Hij herkent mensen en andere honden voornamelijk aan hun geur. Zelfs als je een parfum hebt gebruikt. Hij kan jouw eigen geur daar gewoon dwars doorheen ruiken, dus voor je hond hoef je geen deodorant te gebruiken. Liever niet zelfs. Honden vinden parfums helemaal niet prettig om te ruiken. Dit soort geuren zijn voor een hond te overheersend en te sterk.
Medische detectiehonden
De geweldige neus van honden kan ingezet worden bij het ontdekken van drugs, bij het zoeken naar vermiste personen en sinds enige tijd ook bij het opsporen van ziektes. Er zijn speciale trainingen voor honden opgezet, waarbij ziektes zoals darmkanker of diabetes kunnen worden opgespoord. Ook vrij nieuw is het ecologische onderzoek, waarbij de hondenneus wordt ingezet bij natuurbeheer en natuurbescherming. Honden worden hierbij getraind om bepaalde beschermde plantensoorten op te sporen.
Tot op heden is er nog geen technische oplossing gevonden die zich kan meten met de mogelijkheden van een hondenneus. Gelukkig is ruiken en snuffelen voor de meeste honden hun lust en hun leven. En ze doen het graag voor ons.