Een grote zwerm spreeuwen in de lucht is vaak een spectaculair gezicht. De enorme hoeveelheid vogels in combinatie met de ingewikkelde patronen waarin ze vliegen zorgt voor een uniek verschijnsel dat we een spreeuwenwolk noemen. In Denemarken spreken ze zelfs van een Zwarte Zon (Sort Sol)
Er zijn meerdere voorbeelden van foto’s of video’s van die prachtige fenomeen. Hoe mooi sommige van die foto’s zijn, er ontbreekt toch vaak de complexiteit die je in het echt wel waar kan nemen. Fotograaf en wetenschapper Kathryn Cooper heeft een mooie poging gewaagd om met behulp van een oude fototechniek toch de complexiteit te kunnen vatten in een foto.
Chronofotografie
Hiervoor gebruikte ze chronofotografie, een voorloper van de film waarin de fotograaf probeert beweging vast te leggen door heel snel achter elkaar meerdere foto’s te maken. Vaak worden deze naast elkaar getoond, zodat je heel goed de beweging van bijvoorbeeld een paard in galop kunt bekijken. Kathryn Cooper zette de beelden niet naast elkaar, maar over elkaar om zo de patronen van de spreeuwen mooi te kunnen laten zien. Een net even andere toepassing van de techniek, maar wel met hetzelfde doel als de pioniers van de chronofotografie.
Groepsdynamiek
De foto’s zijn niet alleen heel mooi om te bekijken, maar dienen ook een wetenschappelijk doel. De achtergrond van Cooper ligt namelijk in de natuurkunde en bio-informatica. Zo doet ze onderzoek de dynamiek in grote groepen. Bij een spreeuwenwolk lijkt het namelijk alsof iedere afzonderlijke vogel in de zwerm precies weet wat alle andere vogels gaan doen en hoe ze daarop moeten anticiperen. Op de gelaagde foto’s kun je heel mooi zien welke route individuele vogels afleggen.
Volgens Kathryn Cooper lijkt het allemaal heel complex, maar reageert elke spreeuw slechts alleen op de vogel die het dichtst in de buurt is: “Dit betekent dat wanneer een vogel zich omdraait om een aanval van een valk te vermijden, de vogels eromheen ook draaien. De naburige vogels draaien een fractie van een seconde later, dan hun buren, enzovoort, wat een golf van informatie door de zwerm stuurt.”
Deze prachtige foto’s van Kathryn Cooper bleven niet onopgemerkt. Zo kreeg ze in 2024 erkenning van onder andere de Sony World Photography Awards en Royal Photographic Society. Meer foto’s kun je bekijken op Coopers Instagram.
