Ondanks de verwachte Oscarzege voor de Banksy streetart-docu Exit Through The Gift Shop, won dit jaar Inside Job het gouden beeldje voor Beste Documentaire, waardoor de film nu toch nog in Nederland wordt uitgebracht.
In deze film richt regisseur Charles Ferguson zich op de grote financiële spelers achter de wereldwijde economische crisis van 2008, waarbij miljoenen mensen hun baan, huis en spaarcenten verloren.
Opgedeeld in vijf overzichtelijke hoofdstukken, binnen een tijdslijn die loopt gedurende vier presidentiële termijnen (Reagan, Bush Jr, Clinton en Obama), exploreert Inside Job de verstrengelde relaties, belangen en corruptie onder regeringsleden, banken en financiële instellingen die jarenlang hun eigen hebzucht boven hun maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben gesteld. We zien hoe de politieke top al tientallen jaren overheidsregulering ontmantelt, hoe het kon dat banken absurd grote leningen afsloten, maar ook hoe grote academische instellingen, zoals Harvard, toekomstige financiële leiders laat geloven in een structuur dat zowel instabiel als corrupt is.
Vijandige reacties
Hoewel de materie zwaar op de hand en soms ingewikkeld is, slaagt de film er toch in middels handige grafieken en een strakke, duidelijke voice-over van Matt Damon overzichtelijk weer te geven hoe het zover kwam dat de economie in elkaar klapte. Er is zorgvuldig geresearched en Ferguson is een gedegen interviewer die niet bang is om de lastige, rake vragen te stellen. Hij kent zijn stof en weet diegenen tegenover hem vaak nerveus en stotterend tot non-antwoorden te reduceren. Daarnaast laat hij ook juist de ongemakkelijke stiltes en vijandige reacties zien, die vaak veel meer vertellen.
De reactie van één van de voornaamste economische adviseurs van Bush Jr wanneer het hem te heet onder voeten wordt (“You have three more minutes. Give it your best shot!”) loopt over van dezelfde Gordon Gekko-arrogantie die Michael Douglas zo overtuigend neer wist te zetten in zijn beruchte Wall Streetrol. Helaas een houding die (in deze documentaire) prominent aanwezig blijkt te zijn bij de overgrote meerderheid van de vele andere snelle geldjongens die de afgelopen jaren handelden uit een “greed is good” ethos.
Weinig tot niets veranderd
Even verontrustend en frustrerend om te zien is dat er sinds de economische crisis weinig tot niets veranderd lijkt te zijn. Er is nog steeds geen overheidsregulering om een eventuele toekomstige crisis te voorkomen en veel van de financiële topmannen die tijdens de crisis onverantwoordelijk opereerden, bekleden nu nog prominente posities binnen de regering Obama. Maar misschien nog wel erger is het feit dat niemand zich verantwoordelijk lijkt te voelen.
Voorstander van sociale gerechtigheid Robert Gnaizda schetst een grimmige premisse wanneer hij de Amerikaanse regering als “Wall Street government” bestempelt, wat genoeg zegt over waar de economische macht van Amerika, ook vandaag de dag, nog ligt.
Inside Job draait vanaf 5 mei in de bioscoop.